Октябрь 18

1. ПРОЧИТАЙТЕ ТЕКСТ

Глава 20

Долго шел Маленький принц через пески, скалы и снега и наконец набрел на дорогу. А все дороги ведут к людям.

— Добрый день, — сказал он.

Перед ним был сад, полный роз.

— Добрый день, — отозвались розы.

И Маленький принц увидел, что все они похожи на его цветок.

— Кто вы? — спросил он, пораженный.

— Мы — розы, — отвечали розы.

— Вот как… — промолвил Маленький принц.

И почувствовал себя очень-очень несчастным. Его красавица говорила ему, что подобных ей нет во всей Вселенной. И вот перед ним пять тысяч точно таких же цветов в одном только саду!

«Как бы она рассердилась, если бы увидела их! — подумал Маленький принц. — Она бы ужасно раскашлялась и сделала вид, что умирает, лишь бы не показаться смешной. А мне пришлось бы ходить за ней, как за больной, — ведь иначе она и вправду бы умерла, лишь бы унизить и меня тоже…»

А потом он подумал: «Я-то воображал, что владею единственным в мире цветком, какого больше ни у кого и нигде нет, а это была самая обыкновенная роза. Только всего у меня и было что простая роза да три вулкана ростом мне по колено, и то один из них потух, и, может быть, навсегда… Какой же я после этого принц?..»

Он лег в траву и заплакал.

 

Глава 21

Вот тут-то и появился Лис.

— Здравствуй, — сказал он.

— Здравствуй, — вежливо ответил Маленький принц и оглянулся, но никого не увидел.

— Я здесь, — послышался голос. — Под яблоней…

— Кто ты? — спросил Маленький принц. — Какой ты красивый!

— Я Лис, — сказал Лис.

— Поиграй со мной, — попросил Маленький принц. — Мне так грустно…

— Не могу я с тобой играть, — сказал Лис. — Я не приручен.

— Ах, извини, — сказал Маленький принц.

Но, подумав, спросил:

— А как это — приручить?

— Ты нездешний, — заметил Лис. — Что ты здесь ищешь?

— Людей ищу, — сказал Маленький принц. — А как это — приручить?

— У людей есть ружья, и они ходят на охоту. Это очень неудобно! И еще они разводят кур. Только этим они и хороши. Ты ищешь кур?

— Нет, — сказал Маленький принц. — Я ищу друзей. А как это — приручить?

— Это давно забытое понятие, — объяснил Лис. — Оно означает: создать узы.

— Узы?

— Вот именно, — сказал Лис. — Ты для меня пока всего лишь маленький мальчик, точно такой же, как сто тысяч других мальчиков. И ты мне не нужен. И я тебе тоже не нужен. Я для тебя только лисица, точно такая же, как сто тысяч других лисиц. Но если ты меня приручишь, мы станем нужны друг другу. Ты будешь для меня единственный в целом свете. И я буду для тебя один в целом свете…

— Я начинаю понимать, — сказал Маленький принц. — Есть одна роза… Наверно, она меня приручила…

— Очень возможно, — согласился Лис. — На Земле чего только не бывает.

— Это было не на Земле, — сказал Маленький принц.

Лис очень удивился:

— На другой планете?

— Да.

— А на той планете есть охотники?

— Нет.

— Как интересно! А куры там есть?

— Нет.

— Нет в мире совершенства! — вздохнул Лис.

Но потом он опять заговорил о том же:

— Скучная у меня жизнь. Я охочусь за курами, а люди охотятся за мною. Все куры одинаковы, и люди все одинаковы. И живется мне скучновато. Но если ты меня приручишь, моя жизнь словно солнцем озарится. Твои шаги я стану различать среди тысяч других. Заслышав людские шаги, я всегда убегаю и прячусь. Но твоя походка позовет меня, точно музыка, и я выйду из своего убежища. И потом — смотри! Видишь, вон там, в полях, зреет пшеница? Я не ем хлеба. Колосья мне не нужны. Пшеничные поля ни о чем мне не говорят. И это грустно! Но у тебя золотые волосы. И как чудесно будет, когда ты меня приручишь! Золотая пшеница станет напоминать мне тебя. И я полюблю шелест колосьев на ветру…

Лис замолчал и долго смотрел на Маленького принца. Потом сказал:

— Пожалуйста… приручи меня!

— Я бы рад, — ответил Маленький принц, — но у меня так мало времени. Мне еще надо найти друзей и узнать разные вещи.

— Узнать можно только те вещи, которые приручишь, — сказал Лис. — У людей уже не хватает времени что-либо узнавать. Они покупают вещи готовыми в магазинах. Но ведь нет таких магазинов, где торговали бы друзьями, и потому люди больше не имеют друзей. Если хочешь, чтобы у тебя был друг, приручи меня!

— А что для этого надо делать? — спросил Маленький принц.

— Надо запастись терпеньем, — ответил Лис. — Сперва сядь вон там, поодаль, на траву — вот так. Я буду на тебя искоса поглядывать, а ты молчи. Слова только мешают понимать друг друга. Но с каждым днем садись немножко ближе…

Назавтра Маленький принц вновь пришел на то же место.

— Лучше приходи всегда в один и тот же час, — попросил Лис. — Вот, например, если ты будешь приходить в четыре часа, я уже с трех часов почувствую себя счастливым. И чем ближе к назначенному часу, тем счастливее. В четыре часа я уже начну волноваться и тревожиться. Я узнаю цену счастью! А если ты приходишь всякий раз в другое время, я не знаю, к какому часу готовить свое сердце… Нужно соблюдать обряды.

— А что такое обряды? — спросил Маленький принц.

— Это тоже нечто давно забытое, — объяснил Лис. — Нечто такое, отчего один какой-то день становится не похож на все другие дни, один час — на все другие часы. Вот, например, у моих охотников есть такой обряд: по четвергам они танцуют с деревенскими девушками. И какой же это чудесный день — четверг! Я отправляюсь на прогулку и дохожу до самого виноградника. А если бы охотники танцевали когда придется, все дни были бы одинаковы, и я никогда не знал бы отдыха.

Так Маленький принц приручил Лиса. И вот настал час прощанья.

— Я буду плакать о тебе, — вздохнул Лис.

— Ты сам виноват, — сказал Маленький принц. — Я ведь не хотел, чтобы тебе было больно; ты сам пожелал, чтобы я тебя приручил…

— Да, конечно, — сказал Лис.

— Но ты будешь плакать!

— Да, конечно.

— Значит, тебе от этого плохо.

— Нет, — возразил Лис, — мне хорошо. Вспомни, что я говорил про золотые колосья.

Он умолк. Потом прибавил:

— Поди взгляни еще раз на розы. Ты поймешь, что твоя роза — единственная в мире. А когда вернешься, чтобы проститься со мной, я открою тебе один секрет. Это будет мой тебе подарок.

Маленький принц пошел взглянуть на розы.

— Вы ничуть не похожи на мою розу, — сказал он им. — Вы еще ничто. Никто вас не приручил, и вы никого не приручили. Таким был прежде мой Лис. Он ничем не отличался от ста тысяч других лисиц. Но я с ним подружился, и теперь он — единственный в целом свете.

Розы очень смутились.

— Вы красивые, но пустые, — продолжал Маленький принц. — Ради вас не захочется умереть. Конечно, случайный прохожий, поглядев на мою розу, скажет, что она точно такая же, как вы. Но мне она одна дороже всех вас. Ведь это ее, а не вас я поливал каждый день. Ее, а не вас накрывал стеклянным колпаком. Ее загораживал ширмой, оберегая от ветра. Для нее убивал гусениц, только двух или трех оставил, чтобы вывелись бабочки. Я слушал, как она жаловалась и как хвастала, я прислушивался к ней, даже когда она умолкала. Она — моя.

И Маленький принц возвратился к Лису.

— Прощай… — сказал он.

— Прощай, — сказал Лис. — Вот мой секрет, он очень прост: зорко одно лишь сердце. Самого главного глазами не увидишь.

— Самого главного глазами не увидишь, — повторил Маленький принц, чтобы лучше запомнить.

— Твоя роза так дорога тебе потому, что ты отдавал ей все свои дни.

— Потому что я отдавал ей все свои дни… — повторил Маленький принц, чтобы лучше запомнить.

— Люди забыли эту истину, — сказал Лис, — но ты не забывай: ты навсегда в ответе за всех, кого приручил. Ты в ответе за твою розу.

— Я в ответе за мою розу… — повторил Маленький принц, чтобы лучше запомнить.

2. ПОСЛЕТЕКСТОВЫЕ ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

Ответьте на вопросы:

1. Почему принц так сильно расстроился, когда увидел перед собой прекрасный сад с розами?

Потому что его роза сказала что она одна во всей вселенной.

1. Что олицетворяет в сказке роза?

Плачет и кашляет.

1. Что значит приручить кого-то?

Научить кого то что то делать

1. Чему научил Лис принца?

Лис научил Маленького принца что такое обряд.

1. Как приручал маленький принц Лиса?

Назавтра Маленький принц вновь пришел на то же место.

— Лучше приходи всегда в один и тот же час, — попросил Лис. — Вот, например, если ты будешь приходить в четыре часа, я уже с трех часов почувствую себя счастливым. И чем ближе к назначенному часу, тем счастливее. В четыре часа я уже начну волноваться и тревожиться. Я узнаю цену счастью! А если ты приходишь всякий раз в другое время, я не знаю, к какому часу готовить свое сердце… Нужно соблюдать обряды.

— А что такое обряды? — спросил Маленький принц.

— Это тоже нечто давно забытое, — объяснил Лис. — Нечто такое, отчего один какой-то день становится не похож на все другие дни, один час — на все другие часы. Вот, например, у моих охотников есть такой обряд: по четвергам они танцуют с деревенскими девушками. И какой же это чудесный день — четверг! Я отправляюсь на прогулку и дохожу до самого виноградника. А если бы охотники танцевали когда придется, все дни были бы одинаковы, и я никогда не знал бы отдыха.

Так Маленький принц приручил Лиса.

1. Почему роза принца была дороже всех прекрасных роз, которые жили на этой планете?

Потому что она была другом Маленького принца.

1. Какой секрет открыл Лис принцу?

Про обрядов.

1. Каков основной смысл этих двух глав?

Что нельзя сделать всё сразу.

 

Октябрь 11

1. ЧТЕНИЕ ТЕКСТА

Глава 8

На планете Маленького принца всегда росли простые, скромные цветы – у них было мало лепестков, они занимали мало места и никого не беспокоили. Они раскрывались поутру в траве и под вечер увядали. А этот цветок пророс однажды из зерна, занесенного неведомо откуда, и Маленький принц не сводил глаз с крохотного ростка, не похожего на все остальные ростки. Скоро на нём появился бутон. Маленький принц никогда еще не видел таких огромных бутонов и предчувствовал, что увидит чудо.

А неведомая гостья, скрытая в стенах своей зелёной комнатки, всё готовилась, всё прихорашивалась. Она заботливо подбирала краски. Она наряжалась неторопливо, один за другим примеряя лепестки. Она не желала явиться на свет встрёпанная, точно какой-нибудь мак. Она хотела показаться во всём блеске своей красоты. Да, это была ужасная кокетка! Таинственные приготовления длились день за днём. И вот однажды утром, едва взошло солнце, лепестки раскрылись.

И красавица, которая столько трудов положила, готовясь к этой минуте, сказала, зевая:

— Ах, я насилу проснулась… Прошу извинить… Я ещё совсем растрёпанная…

Маленький принц не мог сдержать восторга:

— Как вы прекрасны!

— Да, правда? — был тихий ответ. — И заметьте, я родилась вместе с солнцем.

Маленький принц, конечно, догадался, что удивительная гостья не страдает избытком скромности, зато она была так прекрасна, что дух захватывало!

А она вскоре заметила:

— Кажется, пора завтракать. Будьте так добры, позаботьтесь обо мне…

Маленький принц очень смутился, разыскал лейку и полил цветок ключевой водой.

Скоро оказалось, что красавица горда и обидчива, и Маленький принц совсем с ней измучился. У нее было четыре шипа, и однажды она сказала ему:

— Пусть приходят тигры, не боюсь я их когтей!

— На моей планете тигры не водятся, — возразил Маленький принц. — И потом, тигры не едят траву.

— Я не трава, — тихо заметил цветок.

— Простите меня…

— Нет, тигры мне не страшны, но я ужасно боюсь сквозняков. У вас нет ширмы?

— Растение, а боится сквозняков… очень странно… — подумал Маленький принц. — Какой трудный характер у этого цветка.

— Когда настанет вечер, накройте меня колпаком. У вас тут слишком холодно. Очень неуютная планета. Там, откуда я прибыла…

Она не договорила. Ведь её занесло сюда, когда она была ещё зернышком. Она ничего не могла знать о других мирах. Глупо лгать, когда тебя так легко уличить! Красавица смутилась, потом кашлянула раз-другой, чтобы Маленький принц почувствовал, как он перед нею виноват:

— Где же ширма?

— Я хотел пойти за ней, но не мог же я вас не дослушать!

Тогда она закашляла сильнее: пускай его все-таки помучит совесть!

Хотя Маленький принц и полюбил прекрасный цветок, и рад был ему служить, но вскоре в душе его пробудились сомнения. Он принимал её слова близко к сердцу и стал чувствовать себя очень несчастным.

— Напрасно я её слушал, — доверчиво сказал он мне однажды. — Никогда не надо слушать, что говорят цветы. Надо просто смотреть на них и дышать их ароматом. Мой цветок напоил благоуханием всю мою планету, а я не умел ему радоваться. Эти разговоры о когтях и тиграх… Они должны бы меня растрогать, а я разозлился…

И еще он признался:

— Ничего я тогда не понимал! Надо было судить не по словам, а по делам. Она дарила мне свой аромат, озаряла мою жизнь. Я не должен был бежать. За этими жалкими хитростями и уловками надо было угадать нежность. Цветы так непоследовательны! Но я был слишком молод, я ещё не умел любить…

2. ПОСЛЕТЕКСТОВЫЕ ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

2.1. Ответьте на вопросы:

1. Почему роза так долго не решалась показать себя миру?

Потому что он был слишком большой.

1. Как Маленький принц заботился о розе?

Маленький принц слушал что говорил цветок, а потом выполнял его приказ.

1. Чего боялась роза? Как Маленький принц решил её проблему?

Роза боялась сквозняка, а маленький принц принёс ширму и решил проблему.

1. В чём сложность характера прекрасной розы?

Что она слишком много командует.

1. Почему принц чувствовал себя несчастным, несмотря на то, что полюбил розу?

Потому что роза много командовал.

1. Что, по мнению принца, нужно делать вместо того, чтобы слушать цветы?

Он сказал:

• Ничего я тогда не понимал! Надо было судить не по словам, а по делам. Она дарила мне свой аромат, озаряла мою жизнь. Я не должен был бежать. За этими жалкими хитростями и уловками надо было угадать нежность. Цветы так непоследовательны! Но я был слишком молод, я ещё не умел любить…

2.2. Найдите в тексте существительные мужского (он мой), женского (она моя) и среднего (оно моё) рода (от 5 до 10) и выпишите их в таблицу:

он мой	она моя	оно моё
цветок	планета	зерно
цветок	красавица	утро
лепесток	ширма	чудо
принц	роза	ростение
завтрак	совесть	солнце
тигр	трава	ничего

Հոկտեմբեր 12-18

Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և քաղաքները

Մեր հանրապետության կառավարության նստավայրը մայրա­քաղաք Երևանն է: Այստեղ են կայացվում մեր երկրի համար ամե­նակարևոր որոշումները: Իսկ հիմա պատկերացնենք, թե  ի՞նչ կկա­տարվեր, եթե հեռավոր կամ թեկուզ և մայրաքաղաքին մոտ գտնվող ցանկացած մեծ ու փոքր բնակավայրի առօրյա հարցերով զբաղվեին միայն Երևանում: Իրենց հուզող ցանկացած խնդրի լուծման համար մարդիկ ստիպված պետք է երկար ճանապարհ հաղթահարեին Երևան հասնելու համար: Այդպիսի անհարմարություններից խուսափելու համար Հայաստանի Հանրապետության տարածքը բաժանված Է վարչատարածքային միավորների՝ մարզերի: Դրանք 10-են

Հայաստանի Հանրապետության մարզերը

Վարչական մարզեր Մարզային կենտրոնը

1. Արագածոտն -Աշտարակ

2. Արարատ- Արտաշատ

3. Արմավիր -Արմավիր

4. Գեղարքունիք- Գավառ

5. Լոռի-Վանաձոր

6. Կոտայք-Հրազդան

7. Շիրակ- Գյումրի

8. Սյունիք-Կապան

9. Վայոց Ձոր-Եղեգնաձոր

10. Տավուշ- Իջևան

Յուրաքանչյուր մարզ ունի իր մարզպետարանը, որը մարզպետի գլխավորութամբ զբաղվում է տվյալ մարզի գյուղերի և քաղաքների զարգացման, բնակչության կյանքին առնչվող հարցերի և շատ այլ պետական խնդիրների լուծմամբ: Բացի այդ, յուրաքանչյուր բնակավայրի խնդիրների լուծմամբ զբաղվում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ քաղաքապետի կամ գյուղապետի գլխավորությամբ: Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կա ավելի քան 900 բնակավայր: Դրանցից 49-ը քաղաքներեն, մնացածը՝ գյուղեր: Քաղաք­ները միմյանցից տարբերվում են մի շարք հատկանիշներով՝ բնակչու­թյան թվով, տնտեսական գործունեությամբ և այլն:

Հայաստանի ամենախոշոր քաղաքը Երևանն է: Այստեղ են գտնվում մեր հանրապետության նախագահի նստավայրը, կառավարության շենքը, Ազգային ժողովը, բոլոր նախարարությունները: Երևանում կան բազմաթիվ գործարաններ, մշակութային օջախներ, թանգարաններ, համալսարաններ, ժամանակակից հյուրանոցներ և այլն:

Հանրապետության երկրորդ խոշոր քաղաքը Շիրակի մարզկենտրոն Գյումրին է: 1988թ. դեկտեմբերի 7-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո այն վերականգնվում է:

Երևանի շուրջը ձևավորվել են մի շարք փոքր և միջին մեծության քաղաքներ, որոնք բազմաթիվ արտադրական, մշակութային և այլ կապերով կապված են մայրաքա­ղաքի հետ: Դրանցից են Աբովյանը, Վայոց Ձորի մարզում Է գտնվում առողջարանային քաղաք Ջերմուկը, որը հայտնի է իր բուժիչ հանքային ջրերով:

Մեր հանրապե­տության քաղաքները անընդհատ զարգանում են, բարեկարգվում, հարստանում ժամանակակից շինություններով, ձեռնարկություններով:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Թվարկիր և քարտեզի վրա ցույց տուր Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և մարզկենտրոնները:

1. Ինչո՞ւ է մեր հանրապետության տարածքը բաժանվել մարզերի: Ովքե՞ր են զբաղվում քաղաքների և գյուղերի տարբեր խնդիրների լուծմամբ:

Մեր հանրապետությունը բաժանվել է, որովհետև այդպես ավելի հարմար կլիներ կատարել կառավարումը։ Մարզպետերը, գյուղապետերը, քաղաքապետերը։

1. Կազմիր քո բնակավայրին մոտ գտնվող քաղաքների և գյուղերի ցուցակը:

Առինջ, Աբովյան, Պրոշյան, Արագածոտն, Փարպի, Աշտարակ, Ջրվեժ, Նազրվան, Բազմաղբյուր, Ողջաբերդ, Գառնի, Եղվարդ, Բալահովիտ, Արամուս, Քասաղ։

 

Հոկտեմբեր 11

Ճամփորդություն. Բոլոր 7-ը վայրերը Կոմիտասի անվան

Մենք ճամփորոդւթյանը գնացել էին բոլոր 7-ը վայրերը Կոմիտասի անվան։ Մենք գնացինք Կոմիտասի տուն-թանգարան, Կոմիտասի պանտեոնը, Կոմիտասի պողոտան և այլն։ Ամենահետաքրքիր փաստն էր, որ ես իմացա դա նա էր, որ Կոմիտասը չի խելագառվել այլ նրա մոտ սկսել է դեպրեսսիա և դրա համար նրան տարան հիվանդանոց և 20 տարի հետո նա մահացավ։

 

Սեպտեմբեր 27-30

Կոմիտաս (Սողոմոն Սողոմոնյան)

Կոմիտասը՝ Սողոմոն Գևորգի Սողոմոնյանը, ծնվել է 1869 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Անատոլիայի (Թուրքիա) Կուտինա (Քյոթահիա) քաղաքում։ Նրա հայրը՝ Գևորգ Սողոմոնյանը, կոշկակար էր. միևնույն ժամանակ նա երգեր էր հորինում և օժտված էր գեղեցիկ ձայնով։ Երաժշտական վառ ունակություններով աչքի էր ընկնում նաև կոմպոզիտորի մայրը՝ Թագուհին, որը գորգագործուհի էր։
Անուրախ ու զրկանքներով լի էր Կոմիտասի մանկությունը։ Նա կորցրեց մորը, երբ չկար նույնիսկ մեկ տարեկան։ Հոր զբաղվածության պատճառով երեխայի խնամքն իր վրա վերցրեց տատը։ Յոթ տարեկանում Կոմիտասն ընդունվեց տեղի չորսդասյան դպրոցը, որն ավարտելուց հետո հայրը նրան ուղարկեց Բրուսա՝ ուսումը շարունակելու։ Վերջինս Կոմիտասին չհաջողվեց, եւ չորս ամիս անց նա տուն դարձավ բոլորովին որբացած. վախճանվել էր հայրը, իսկ Սողոմոնն ընդամենը 11 տարեկան էր…
«Նա նիհարակազմ, վտիտ ու գունատ տղա էր, միշտ խոհեմ ու բարի։ Նա վատ էր հագնվում»,- այսպես էր հիշում Կոմիտասին նրա դասընկերներից մեկը։
Սողոմոնին հաճախ տեսնում էին լվացքատան սառը քարերին քնած։
Նա հիանալի երգում էր, և պատահական չէր, որ Կուտինայում նրան անվանում էին «թափառական փոքրիկ երգիչ»։
Իր հիանալի ձայնին էր Սողոմոնը պարտական նաև այն իրադարձության համար, որն հիմնովին փոխեց նրա կյանքի ընթացքը։
1881 թվականին Կուտինայի վանահայր Գ.Դերձակյանը պետք է մեկներ Էջմիածին՝ եպիսկոպոս ձեռնադրվելու։ Կաթողիկոսի խնդրանքով նա իր հետ մի ձայնեղ որբ տղա պետք է տաներ՝ Էջմիածնի հոգեւոր ճեմարանում ուսանելու։ Քսան որբ երեխաներից ընտրվեց տասներկուամյա Սողոմոնը։ Քանի որ այդ ժամանակ Կուտինայում հայերեն խոսելն արգելված էր, տղան խոսում էր թուրքերեն ու Գեւորգ Դ. կաթողիկոսի ողջույնին պատասխանում է. «Ես հայերեն չեմ խոսում, եթե ուզում եք՝ կերգեմ»։
Եւ իր գեղեցիկ սոպրանոյով երգում է հայերեն շարական՝ առանց որևէ բառ հասկանալու։ Բացառիկ ընդունակությունների շնորհիվ Սողոմոնը կարճ ժամանակում հաղթահարում է բոլոր խոչընդոտները, կատարելապես տիրապետում հայերենին։
1890 թվականին Սողոմոնը ձեռնադրվում է սարկավագ։
1893-ին նա ավարտում է ճեմարանը, ապա նրան շնորհվում է աբեղայի աստիճան և տրվում 7-րդ դարի նշանավոր բանաստեղծ, շարականների հեղինակ Կոմիտաս կաթողիկոսի անունը։ Ճեմարանում Կոմիտասը նշանակվում է երաժշտության ուսուցիչ։
Մանկավարժությանը զուգընթաց Կոմիտասը ստեղծում է երգչախումբ, ժողովրդական գործիքների նվագախումբ, մշակում ժողովրդական երգեր, գրում իր առաջին ուսումնասիրությունները հայ եկեղեցական երաժշտության մասին։
1895 թվականին Կոմիտասն օծվում է վարդապետի հոգեւոր աստիճանով: Նույն թվականի աշնանը նա մեկնում է Թիֆլիս՝ երաժշտական ուսումնարանում սովորելու: Սակայն, հանդիպելով Պետերբուրգի կոնսերվատորիայում կրթություն ստացած կոմպոզիտոր Մակար Եկմալյանին՝ փոխում է իր մտադրությունը և վերջինիս մոտ ուսումնասիրում ու յուրացնում հարմոնիայի դասընթացը: Այս պարապմունքները եվրոպական երաժշտական տեխնիկային տիրապետելու յուրատեսակ նախերգանք եւ ամուր հիմք հանդիսացան:
Կոմիտասի կյանքի հետագա իրադարձությունները կապված են Եվրոպայի խոշոր երաժշտական կենտրոնի՝ Բեռլինի հետ, ուր նա մեկնեց ուսանելու՝ կաթողիկոսի բարեխոսությամբ՝ թոշակ ստանալով հայ խոշոր նավթարդյունաբերող Ալեքսանդր Մանթաշյանից:
Կոմիտասն ընդունվում է պրոֆեսոր Ռիխարդ Շմիդտի մասնավոր կոնսերվատորիան: Վերջինիս պարապմունքներին զուգընթաց կոմպոզիտորն հաճախում է Բեռլինի Կայսերական համալսարանի փիլիսոփայության, գեղագիտության, ընդհանուր և երաժշտության պատմության դասախոսություններին: Ուսումնառության տարիներին Կոմիտասն հնարավորություն ունեցավ «շփվել» եվրոպական երաժշտության հետ՝ ավելի հարստացնելով գիտելիքների իր պաշարը, զբաղվել երաժշտա-քննադական գործունեությամբ: Միջազգային երաժշտական ընկերության հրավերով նա դասախոսություն կարդաց՝ նվիրված հայ եկեղեցական և աշխարհիկ երաժշտությանը, այն համեմատելով թուրքական, արաբական, քրդական երաժշտության հետ:
1899 թ. սեպտեմբերին Կոմիտասը վերադառնում է Էջմիածին և իսկույն ձեռնամուխ լինում իր երաժշտական գործունեությանը: Կարճ ժամանակում Կոմիտասն արմատականորեն փոխում է երաժշտության ուսուցման դրվածքը ճեմարանում, ստեղծում է ոչ մեծ նվագախումբ, բարձր վարպետության հասցնում երգչախմբի կատարողական մակարդակը:
Նա շրջում է Հայաստանի շատ վայրեր՝ գրի առնելով հազարավոր հայկական, քրդական, պարսկական եւ թուրքական ժողովրդական մեղեդիներ, կատարում երգերի մշակումներ: Լրջորեն զբաղվում է նաև գիտա-հետազոտական աշխատանքով. ուսումնասիրում է հայ ժողովրդական եւ հոգևոր մեղեդիները, աշխատում հայկական խազերի վերծանման վրա, ձայնեղանակների տեսությամբ: Կոմիտասն աշխարհի տարբեր երկրներում հանդես է գալիս որպես հայ երաժշտության կատարող և պրոպագանդիստ: Կոմպոզիտորը սկսում է խորհել նաև երաժշտական խոշոր, մոնումենտալ ձևերի մասին: Մտադրվում է ստեղծել «Սասնա ծռեր» երաժշտական էպոսը եւ շարունակում է իր աշխատանքը «Անուշ» օպերայի վրա, որը սկսել էր գրել 1904-ից:
Նա իր ուշադրությունը բևեռում է ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործության հետ կապված թեմաների վրա, բացահայտում է ժողովրդական երգերի բովանդակությունը: Իհարկե՛, կոմպոզիտորի աշխարհայացքի նմանօրինակ հիմքերը պետք է հանգեցնեին եկեղեցու եւ Կոմիտասի միջև անխուսափելի կոնֆլիկտի: Աստիճանաբար, եկեղեցու նոր ղեկավարների անտարբերությունը, վանական միաբանության հետադեմ խավի թշնամական վերաբերմունքը, բամբասանքներն ու զրպարտանքն ավելի մեծացան և թունավորեցին կոմպոզիտորի կյանքը, մի մարդու, որը ժամանակակիցների տպավորության մեջ գամվել է, որպես բացարձակապես աշխարհիկ անձնավորություն:
Կոնֆլիկտն այնքան է խորանում, որ Կոմիտասը մի աղերսագին գրավոր դիմում է հղում կաթողիկոսին՝ թախանձելով իրեն ազատ արձակել, թույլ տալ հանգիստ ապրել և ստեղծագործել։ Այս դիմումն անհետևանք է մնում, և սկսվում է ավելի անսքող հալածանք Կոմիտասի նկատմամբ:
1910 թ-ին Կոմիտասը թողնում է Էջմիածինը ու մեկնում Կ.Պոլիս: Նա կարծում էր, թե Պոլսում կարող էր գտնել այնպիսի միջավայր, որը կհասկանար իրեն, կպաշտպաներ եւ կխրախուսեր իր գործունեությունը, այստեղ նա կկարողանար իրականացնել իր իղձերը: Կոմիտասը ցանկանում էր ստեղծել ազգային երաժշտանոց, որի հետ էր կապում հարազատ ժողովրդի երաժշտության հետագա բախտը: Սակայն կոմպոզիտորին չի հաջողվում այս, ինչպես և շատ այլ ձեռնարկումներ իրագործել։ Նրա բոլոր նվիրական մտահղացումներն հանդիպում են տիրող իշխանությունների անտարբերությանն ու խորտակվում:
Պոլսում Կոմիտասը կազմակերպեց երեք հարյուր հոգանոց խառը երգչախումբ՝ անվանելով այն «Գուսան»: Վերջինս մեծ ժողովրդականություն վայելեց բնակչության լայն շրջաններում: Նրա համերգային ծրագրերում հիմնականում տեղ էին գտնում հայ ժողովրդական երգերը:
Կոմիտասն հաճախ իր ժամանակն անց էր կացնում ուղևորությունների մեջ՝ հանդես գալով զեկուցումներով ու դասախոսություններով, իր կազմակերպած համերգներում ելույթ ունենալով որպես մեներգիչ ու խմբավար: Կոմպոզիտորն հիանալի կերպով տիրապետում էր սրինգին եւ դաշնամուրին։ Նա օժտված էր իր ունկնդիրներին հուզելու եւ համոզելու մեծ ուժով:
Պոլսում նույնպես Կոմիտասը չգտավ անշահախնդիր համախոհներ, որոնք կօգնեին իր ծրագրերն իրագործելու։ Դեռ ավելին. եթե Էջմիածնում նա իր հարազատ ժողովրդի հետ էր, մոտ էր նրա կենցաղին ու արվեստին, Պոլսում զրկված էր նաեւ դրանից։ Այդուհանդերձ, նա շարունակում է իր լարված աշխատանքը։
Կոմիտասն առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձնում հոգեւոր գործերի ստեղծմանը։ Այս բնագավառում նրա գլուխգործոցը Պատարագն է՝ գրված արական երգչախմբի համար։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին երիտթուրքերի կառավարությունը սկսեց իրագործել հայ ժողովրդի մի հատվածի դաժան և անմարդկային բնաջնջման իր հրեշավոր ծրագիրը։ 1915 թվականի ապրիլին մի շարք նշանավոր հայ գրողների, հրապարակախոսների, բժիշկների, իրավաբանների հետ մեկտեղ ձերբակալվեց նաև Կոմիտասը։ Խոշտանգումներով ուղեկցվող բանտարկությունից հետո նա աքսորվեց Անատոլիայի խորքերը, ականատես դարձավ հայ ժողովրդի անգութ բնաջնջմանը։ Ու թեև ազդեցիկ անձանց միջնորդությամբ Կոմիտասը վերադարձավ Պոլիս, բայց վերապրած սարսափներն անջնջելի հետք թողեցին նրա հոգեկան աշխարհի վրա։ Կոմիտասն առանձնացավ արտաքին աշխարհից, փակվեց միայն իր մռայլ ու ծանր խոհերի մեջ՝ ընկճված եւ մելամաղձոտ։
1916 թվականին կոմպոզիտորի առողջական վիճակն է՛լ ավելի վատթարացավ, և նրան տեղափոխեցին հոգեբուժարան։ Սակայն ապաքինման ոչ մի հույս չկար։ Բժշկությունն անզոր էր փոխելու հիվանդության ընթացքը։
Հայ երաժշտության հանճարն իր վերջին ապաստանը գտավ Փարիզի Վիլ-Ժուիֆ արվարձանի հիվանդանոցում՝ անցկացնելով այնտեղ գրեթե քսան տարի։
1935 թվականի հոկտեմբերի 22-ին ընդհատվեց մեծն Կոմիտասի կյանքը։
1936 թվականի գարնանը նրա աճյունը տեղափոխվեց Հայաստան և հողին հանձնվեց Երևանում՝ մշակույթի գործիչների պանթեոնում։
Ոչ պակաս ողբերգական ճակատագիր ունեցավ նաև Կոմիտասի հսկայական ժառանգությունը։ Նրա ձեռագրերից շատերը ոչնչացան կամ ցրվեցին աշխարհով մեկ…
«Հայ ժողովուրդը կոմիտասյան երգին մեջ գտավ, ճանաչեց իր հոգին, իր հոգեկան ինքնությունը։ Կոմիտաս վարդապետը սկիզբ է, որ վախճան չունի։ Նա պիտի ապրի հայ ժողովրդով, հայ ժողովուրդը պիտի ապրի նրանով, ինչպես այսօր, այնպես էլ հավիտյան»։ (Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա.)

Պոլսում նույնպես Կոմիտասը չգտավ անշահախնդիր համախոհներ, որոնք կօգնեին իր ծրագրերն իրագործելու։ Դեռ ավելին. եթե Էջմիածնում նա իր հարազատ ժողովրդի հետ էր, մոտ էր նրա կենցաղին ու արվեստին, Պոլսում զրկված էր նաեւ դրանից։ Այդուհանդերձ, նա շարունակում է իր լարված աշխատանքը։ Կոմիտասն առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձնում հոգեւոր գործերի ստեղծմանը։ Այս բնագավառում նրա գլուխգործոցը Պատարագն է՝ գրված արական երգչախմբի համար։ Կոմպոզիտորը կարևոր նշանակություն է տալիս նաև երաժշտագիտական գործունեությանը։ Փարիզում Միջազգային երաժշտական ընկերության համաժողովում նա կարդում է երկու զեկուցում՝ «Հայ ժողովրդական երաժշտություն» եւ «Հայ հոգեւոր երաժշտության մեջ հին եւ նոր նոտագրության մասին» թեմաներով, որոնք մեծ հետաքրքրություն են առաջացնում համաժողովի մասնակիցների շրջանում։ Կոմիտասին առաջարկվում է կարդալ նաև չնախատեսված զեկուցում՝ «Հայ երաժշտության ժամանակի, կշռի, շեշտավորության եւ տաղաչափության մասին» թեմայով։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին երիտթուրքերի կառավարությունը սկսեց իրագործել հայ ժողովրդի մի հատվածի դաժան և անմարդկային բնաջնջման իր հրեշավոր ծրագիրը։ 1915 թվականի ապրիլին մի շարք նշանավոր հայ գրողների, հրապարակախոսների, բժիշկների, իրավաբանների հետ մեկտեղ ձերբակալվեց նաև Կոմիտասը։ Խոշտանգումներով ուղեկցվող բանտարկությունից հետո նա աքսորվեց Անատոլիայի խորքերը, ականատես դարձավ հայ ժողովրդի անգութ բնաջնջմանը։ Ու թեև ազդեցիկ անձանց միջնորդությամբ Կոմիտասը վերադարձավ Պոլիս, բայց վերապրած սարսափներն անջնջելի հետք թողեցին նրա հոգեկան աշխարհի վրա։ Կոմիտասն առանձնացավ արտաքին աշխարհից, փակվեց միայն իր մռայլ ու ծանր խոհերի մեջ՝ ընկճված եւ մելամաղձոտ։ 1916 թվականին կոմպոզիտորի առողջական վիճակն է՛լ ավելի վատթարացավ, և նրան տեղափոխեցին հոգեբուժարան։ Սակայն ապաքինման ոչ մի հույս չկար։ Բժշկությունն անզոր էր փոխելու հիվանդության ընթացքը։ Հայ երաժշտության հանճարն իր վերջին ապաստանը գտավ Փարիզի Վիլ-Ժուիֆ արվարձանի հիվանդանոցում՝ անցկացնելով այնտեղ գրեթե քսան տարի։ 1935 թվականի հոկտեմբերի 22-ին ընդհատվեց մեծն Կոմիտասի կյանքը։ 1936 թվականի գարնանը նրա աճյունը տեղափոխվեց Հայաստան և հողին հանձնվեց Երևանում՝ մշակույթի գործիչների պանթեոնում։ Ոչ պակաս ողբերգական ճակատագիր ունեցավ նաև Կոմիտասի հսկայական ժառանգությունը։ Նրա ձեռագրերից շատերը ոչնչացան կամ ցրվեցին աշխարհով մեկ… «Հայ ժողովուրդը կոմիտասյան երգին մեջ գտավ, ճանաչեց իր հոգին, իր հոգեկան ինքնությունը։ Կոմիտաս վարդապետը սկիզբ է, որ վախճան չունի։ Նա պիտի ապրի հայ ժողովրդով, հայ ժողովուրդը պիտի ապրի նրանով, ինչպես այսօր, այնպես էլ հավիտյան»։ (Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա.)

 

Սողոմոն Գևորգի Սողոմոնյանը, «Կոմիտասը», ծնվել է 1869 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Անատոլիայի, Թուրքիա Կուտինա Քյոթահիա քաղաքում։ Երբ Կոմիտասը մեկ տարեկան դարձավ նրա մայրը մահացավ, իսկ հայրը, երբ Կոմիտասը դարձավ տասնմեկ տարեկան։ Կոմիտասը չգիտեր հայերեն, բայց երգում էր հայերեն ստեղծագործություններ և երգեր։ Նա սիրում էր երգի ձայնագրության աշխատանքը։ Մի անգամ նա գնաց տեսարան և մարդիկ մտածեցին «Սա ո՞վ է», բայց քանի որ նա իր հետ միշտ սրինգ էր պահում, նա հանեց սրինգը և սկսեց նվագել և բոլորը ապշեցին և նրա համար նրան նվիրեցին ոսկե ժամացույց, որը հիմա գտնվում է Կոմիտասի թանգարանում և նաև սրինգը։ Կոմիտասը ճանապարհորդելով տարբեր երկրներով «Փարիզ և Էջմիածին» նա հանում էր նրա սրինգը և սկսում նվագել և ապշեցնել բոլորին իր կողքերը։ Կոմիտասը, երբ տեսավ այդ դաժան բաները, թե ոնց են հայերին սպանում նա խելագառվեց և մահացավ։ Մի անգամ Կոմիտասը քայլում էր և սրինգը ձեռքը և քանի որ Կոմիտասը Թուրքիայում էր ծնվել մի մարդ մտածեց, որ այդ սրինգը զենք և վախեցավ, բայց Կոմիտասը սկսեց նրանով նվագել և նաև այդ մարդը ապշեց։

October 18-22

Ընթերցական նախագիծ՝

The children in the forest

Two children, a brother and a sister go to school. There is a forest on their way to school. Suddenly the boy says to his sister: «We have much time, let’s go to the forest and play there».

The girl wants to go into the forest too. So they put their books on the grass and go into the forest. They see a squirrel. The boy says:

«Little squirrel, come and play with us”.

«I have no time”, says the squirrel. “I must get nuts. I must get ready for the winter. I cannot play with you.”

Then the children see a bee. The boy says:

“Little bee, come and play with us”.

“I have no time”, says the bee. “I must make honey. I cannot play with you.”

The dove says: “ I cannot play with you. I have no time. I must make a nest for my babies.”

Nobody wants to play with the children.

So they go to the river. They say to the river,”You don’t work. You come and play with us”.

But the river says: “I cannot play with you.  I work all day. I give water to the fields. I give water to the flowers. I give water to the squirrel, to the bee,  to the dove and to girls and boys like you. Go away. You go to school.”

The children go to school. On the way home, they go into the forest again.

The squirrel says to the children:

“Work is over. School is over. Let’s play now.”

The bee says,”Work is over. School is over. Come and play with me now.”

 

Անծանոթ բառեր՝

forest-անտառ

on the way to school-դպրոցի ճանապարհին

to put-դնել

nest-բույն

squirrel-սկյուռ

must-պետք է

to get ready for the winter-պատրաստվել ձմռանը

river-գետ

bee- մեղու

field-դաշտ

honey-մեղր

on the way home-տան ճանապարհին

 

Առաջադրանքներ՝

Make up sentences of the mixed words.

1. There is a forest on their way to school.
2. The children go to school.
3. On the way home, they go into the forest again.
4. I must make a nest for my babies.

 

October 13

Sentences:

They are Children.

There are Cows.

Hello Cowboys!

Monkeys with bananas.

So many Mice.

Oh, no! Sheep!

Oh my god! Men in black!

So pretty Women!

Potatoes for 10$ dollars.

Tomatoes for 15$ dollars.

Carrots for 5$ dollars.

They have Babies.

I love Melons.

And I love Watermelons.

We have so many Cities in Armenia!

I have a new Computer!

So many Buses in bus parking!

I love Apples.

There are so many Bargains.

Flower Beans!

Words:

Child — Children

Cow — Cows

Cowboy — Cowboys

Monkey — Monkeys

Mouse — Mice

Sheep — Sheep

Man — Men

Woman — Women

Potato — Potatoes

Tomato — Tomatoes

Carrot — Carrots

Baby — Babies

Melon — Melons

Watermelon — Watermelons

City — Cities

Computer — Computers

Bus — Buses

Apple — Apples

Bargain — Bargains

 

October 11

My lovely teacher

I have the greatest of all earth teacher. She’s name is: Nare.

She is teaching me talk in English.

This is the latest homework Im writing now.

The thing in our lesson I like more is that during the lesson she is talking in English all the time.

We are playing a game when she’s a tourist from U.S.A. (United States of America) and we should to teach her teacher to learn Armenian.

We are making some projects about a Singular and Plural, which seems very interesting to me.

My teacher motivates me all the time to learn more-more and never give up.

 

September ??

Jack and the BeanStalk

Once upon a time there lived a widow with her only son named Jack. There times were really hard and they were live in poverty for long. Jack was too young to work and earn money. All their house furniture and other belongings were sold off to carry on with their basic daily needs. Until at last they were left with the cow who used to give milk everyday and that they used to sell off in the market to buy bread. One day the poor old cow didn’t give any milk. That’s when Jack suggested his mother.

• I think we should sell off this cow and get a good return in bargain.

So Jack left to sell off the cow in the market. On the way, he met a butcher.

• Oh! Where are you going Jack?
• I am going to the market to sell off this cow for a good bargain.
• Oh, why take the trouble to go that far? I have a very good deal for you.

He took 5 strange looking beans from his pocket and handed them to Jack. Jack looked little hazed as to what kind of “Good” Bargain is it?

• Oh My God! They are so beautiful! What do you call this?
• Beans! Magical Beans. Is you plant them overnight, by the next morning they will grow up and reach the sky.
• Wow! Mother would be so happy to see them. Thank you Mr. Butcher.

And off went Jack happily to his mother and showed her the Magical Beans, but to his disappointment she only got angry at him and shouted.

• Off you go to bed right away!

She threw the beans outside the kitchen window and into the backyard and went to her bed crying and weeping. The next morning, when Jack woke up, he saw outside his window and to his surprise he saw a great beanstalk reaching up to the sky.

• Oh My God! This beanstalk is so huge. I need to climb this up to see where it leads too.

He climbed up and up and up till his home looked a mere spot on the ground. At last, the stalk ended and Jack found himself in a completely different place. But suddenly a beautiful lady appeared and said.

• Hello Jack! You don’t know me, but I know you and everything about you. The castle you see their belongs to a Giant who stole all your father’s money and killed him. Your mother had kept this secret from you, to protect you. He owes you Jack.

The lady disappeared in thin air. Jack kept standing there and thinking.

• He surely owes me and my family.

Far away there the road ended, he could see a Huge Castle. He went up to the castle and knocked on the huge door. The giant woman opened the door. She looked scary and howled at Jack.

• What you want?
• If you please Ma’am, would you kindly give me some breakfast? I haven’t eaten anything since yesterday.

The giant woman, though looked cruel and ugly had a kind heart and offered Jack a huge plate of english breakfast, but warned him.

• You must finish quickly before my giant husband comes back and eats you.

Then suddenly there was a huge knock on the door. And the wife picked up Jack and hid him in the huge empty kettle. As the door opened, the giant entered and roared.

• Fee, fi, fo, fum! I smell the blood of an Englishman. Be he alive, or be he dead. I’ll grind his bones to make my bread!
• Non Sense! You are mistaken. It’s the ox hide you smell.

So he sat down at the table and ate the ox that his wife had served him as breakfast. After he finished he asked his wife.

• Get me my Money Bags!

He started counting his money, but he was so sleepy that he slept on the table. The whole room was roaring with his snore. Jack, taking an opportunity of this time. Got out of the kettle, picked up the money bags and ran towards the door. Before the giant woke up he climbed down the beanstalk and to his cottage and didn’t not look back even once. He took a sigh of relief and ran to his mother.

• Mother! Look what I got! We are rich now!

The mother and the son lived quite comfortable. Till one afternoon when his mother was away he decided to go up to the Giant’s castle and see what was happening there! So he climbed up the beanstalk and reached the castle. There standing on the door he saw the Giant’s wife again, but she didn’t recognize him, because he was dressed impeccably this time.

• If you please, ma’am,- he said — will you give me some breakfast?
• Run away you little boy! Last time a boy came, he stole my husband’s money bag.

But since she was kind hearted, she offered Jack breakfast and that very moment the Giant knocked on the door and quickly she hid Jack in the oven. The Giant entered and roared.

• Fee, fi, fo, fum. I smell the blood of an Englishman. Be he alive, or be he dead. I’ll grind his bones to make my bread.

But Giant’s wife once again assured him that he is mistaken and offered him his huge breakfast to eat. After eating his food he asked his wife.

• Get me my golden hen.

The wife got the hen and the giant roared in his voice.

• Lay!

That very moment the hen laid a golden egg and Jack was left amazed with what he saw. No sooner he saw the giant slipping into his deep sleep and once again he came out of the oven, picked up the hen and ran for the door. In the meanwhile the hen began to cackle. The voice made Giant move a little, but he kept sleeping. Jack climbed down the beanstalk and went straight to his mother and gave her the golden hen. the mother and the boy were so rich that they had money greater then even what they could spend. One day, he was sitting idle. The thought of the beanstalk crossed his mind again and decided to climb it. No sooner he was at the castle, but this time he decided not to be seen and climbed the kitchen wall of the castle and  hid himself in the oven. In came the giant, roaring louder than ever.

• Fee, fi, fo, fum. I smell the blood of an Englishman. Be he alive, or be he dead. I’ll grind his bones to make my bread!

But the giantess was quite sure that she had seen no little boy that morning and after grumbling a great deal, the giant sat down for breakfast. As soon as he got over his breakfast, he called out to his wife.

• Bring me my Harp! Sing!

Ordered the Giant. Soon the harp started singing the most beautiful sounds ever heard and no sooner the Giant fell off into his deep sleep. Jack who was waiting for this moment got out of the oven and climbed the table to grab the Harp, but as soon as he started running off with it, the harp started shouting.

• Master! Master!

The giant woke up just in time to catch sight of Jack running out of the kitchen-door. With fearful roar, he saw Jack running with the Harp, and dashed after him. Little Jack ran as fast as he could while holding the harp tightly in his hands. The giant, taking terribly long strides gained on Jack and he would have been caught if the giant had not slipped over a boulder. Before he could pick himself up, Jack began to climb down the beanstalk and when the giant arrived at the edge he was nearly half-way to the cottage. The Giant began to climb down too, but as soon Jack saw him coming, he called out.

• Mother! Bring me an axe!

The widow hurried out with a chopper. Jack had no sooner reached the ground than cut the beanstalk right in two. Down came the giant with a terrible crash, and that, you may be sure, was the end of him, but the mother had a very important advice for Jack.

• Jack what the Giant did to your father was bad, but you should not have been so greedy. He reaped what he sowed, but greed is also a bad deed.

Jack agreed to his mother and promised to never be greedy again and they lived happily ever after.

 

 

Unformilar words:

Widow

Poverty

Belong

Poor

Suggest

Bargain

Haze

Kind

Went

Disappointment

Shout

Weeping

Lead

Till

Protect

Owe

Howl

Since

Cruel

Husband

Serve

Opportunity

Toward

Cottage

Sigh

Relief

Decided

Recognize

Impeccably

Assure

Cackle

Straight

Spend

Mere

Sowed

Greed

Advice

 

I like (Jack and the BeanStalk), because for me it’s the parody of (Goldilocks and the three bears).

 

Հոկտեմբեր 18-25

Անտարկտիդա

Ողողվում է Ատլանտյան օվկիանոսի, Հնդկական օվկիանոսի և Խաղաղ օվկիանոսի ջրերով, որոնք մշտապես ծածկված են լողացող սառցալեռներով (այսբերգներով): Անտարկտիդան և նրա շուրջը գտնվող օվկիանոսային հատվածները միասին, մինչև Հարավային բևեռային շրջանը, կոչվում են Անտարկտիկա (հունարեն «անտի»՝ հակառակ, և Արկտիկա բառերից): Անտարկտիդան մյուս մայրցամաքներից շատ ավելի ուշ է հայտնաբերվել: Մինչև XIX դարի սկիզբը Եվրոպայի ծովագնացները Երկրի հարավային բևեռամերձ շրջանները հետազոտելու բազմաթիվ անհաջող փորձեր էին կատարել: Անտարկտիդան ծածկված է 3 կմ հաստությամբ սառույցով։ Այստեղ բուսականություն չկա, դրա համար էլ Անտարկտիդայում բնակվող կենդանիները սնվում են ծովային բույսերով և կենդանիներով։

 

Հոկտեմբեր 14

Հարավային Ամերիկա

Սեպտեմբեր 28

Փաստեր Եվրասիայի Մասին

Մայրցամաքը գտնվում է Հյուսիսային կիսագնդում, միայն ծայր հարավարևելյան կղզիների մի հատվածն է գտնվում Հարավային կիսագնդում։ Եվրասիայի առավել զանգվածային մասը գտնվում է Արևելյան կիսագնդում, իսկ եզրային արևմտյան և արևելյան մասերը գտնվում են Արևմտյան կիսագնդում։ Մայրցամաքը արևմուտքից արևելք ձգվում է 16 հազ. կմ, հյուսիսից հարավ՝ 8 հազ. կմ։ Ասիային բաժին է ընկնում մայրցամաքի ընդհանուր տարածքի 80 %-ը /44,3 մլն քառ. կմ, իսկ Եվրոպային՝ 20 %-ը /10.5 մլն. քառ. կմ։ Ասիան Եվրոպայից պայմանականորեն բաժանող սահմանն անցնում է Ուրալյան լեռների արևելյան ստորոտներով, Ուրալ կամ Էմբա գետով, Կասպից ծովի հյուսիսային ափով, Կումա-Մանիչի իջվածքով, Ազովի ծովով, Կերչի նեղուցով, Սև ծովով, Բոսֆորի նեղուցով, Մարմարա ծովով, Դարդանելի նեղուցով, Եգեյան ծովով։ Եվրասիան միակ մայրցամաքն է, որի ափերը ողողում են երկրագնդի բոլոր չորս օվկիանոսների ջրերը. հարավում՝ Հնդկական, հյուսիսում՝ Հյուսիսային Սառուցյալ, արևմուտքում՝ Ատլանտյան և արևելքում՝ Խաղաղ։

Եվրասիայի կղզիների մակերեսը մոտ 2.75 մլն կմ է։

 

Սեպտեմբեր 23

Եթե դիտենք աշխարհի քարտեզը, առաջին իսկ հայացքից կնկատենք, որ Երկրագնդի մակերևույթը բաժանված է ցամաքային և ջրային տարածքների: Երկրագնդի ցամաքի խոշորագույն տեղամասերը, որոնք շրջապատված են ծովերով ու օվկիանոսներով, կոչվում են մայրցամաքներ: Երկրագնդի վրա կա 6 մայրցամաք: Ամենամեծը Եվրասիան է, որի մեջ մտնում են Եվրոպա և Ասիա աշխարհամասերը, ուր գտնվում է նաև մեր հայրենիքը՝ Հայաստանը: Ափերը ողողվում են Հյուսիսային սառուցյալ, Խաղաղ, Ատլանտյան և Հնդկական օվկիանոսների ջրերով:

 

Մյուսներն են` Աֆրիկան, Հյուսիսային Ամերիկան, Հարավային Ամերիկան, հավերժական սառույցով ծածկված Անտարկտիդան և ամենափոքր մայրցամաքը՝ Ավստրալիան:

Մայրցամաքները շրջապատի կղզիների հետ միասին կոչվում են աշխարհամասեր: Դրանք նույնպես վեցն են՝ Եվրոպա, Ասիա, Աֆրիկա, Ամերիկա, Ավստրալիա, Անտարկտիդա:

Միլիոնավոր տարիներ առաջ Հարավային Ամերիկան, Աֆրիկան, Ասիայի մի մասը, Ավստրալիան և Անտարկտիդան կազմել են մեկ մայրցամաք՝ Գոնդվանան:

1.Քարտեզի վրա փորձեք ցույց տալ մայրցամաքները:

2. Քարտեզի վրա կարող եք ցույց տալ Հայաստանի տեղը:

3. Գտեք, թե որ երկրներն են Հայաստանի անմիջական հարևանները: Թվարկեք դրանք՝ մայրաքաղաքներով:

Խմբային աշխատանք դպրոցում

Երկրագնդի վրա շուրջ 2 հազար տարբեր ժողովուրդներ են ապրում, որոնք խոսում են տարբեր լեզուներով, տարբեր վարք ու բարք և սովորույթներ ունեն : Պատկերացրեք, թե Երկրի վրա բոլորը, ամեն ինչ միանման են : Լա՞վ կլինի, թե՞ վատ: Աշխատեք խմբերով և փորձեք մտածել

 ա) Ինչո՞վ լավ կլիներ, եթե Երկրի վրա ամեն ինչ միանման լիներ:

բ) Ինչո՞վ լավ չէր լինի, եթե Երկրի վրա ամեն ինչ միանման լիներ: Քննարկելու ենք դասարանում:

  Черепаха и заяц

Хвастливый заяц вызвал на соревнование по бегу черепаху. Назначили они для соревнования время и место и разошлись. Но самонадеянный заяц, полагаясь на свою природную резвость, не старался бежать, а улёгся возле дороги и заснул. А черепаха понимала, что двигается она медленно, и потому очень старалась и бежала без передышки. Так обогнала она зайца и победила в соревновании.

Бегать заяц умел, но не знал, что, лёжа на месте, и от черепахи можно отстать.

Словарь

• хвастливый – պարծենկոտ
• соревнование – մրցույթ
• самонадеянный = самоуверенный
• резвость = шустрость
• без передышки = без отдыха

ПОСЛЕТЕКСТОВЫЕ ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

1. Ответьте на вопросы в своём блоге:

1. Почему заяц вызвал на соревнование по бегу именно черепаху?

Потому что заяц думал что он черепаху просто на просто выиграет.

1. Почему заяц лёг спать?

Потому что думал что черепаха не обогнает его.

1. Почему черепаха выиграла соревнование?

Потому что она старалась со всех сил.

1. Какой был заяц?

Заяц был очень шустрым и тупым.

1. Какая была черепаха?

Черепаха была медленная и умная.

1. Какая мудрая мысль высказано в этой сказке?

Что если ты шустрый, или в чем то лучше другого не надо быть самоуверенным.

2. Найди и выпиши синонимы:

алфавит	азбука
огонь	пламя
опрятный	аккуратный
багаж	вещи
прыгать-скакать
бросать	кидать
сила	мощь
оглавление	содержание

3. Выпиши синонимы и антонимы парами:

• Любишь брать – люби и отдавать.
• Приятелей много, а друга нет.
• Человек от лени болеет, а от труда здоровеет.
• Корень учения горек, да плод его сладок.
• Спеши, не спеши, а поторапливайся.

Синонимы:

Приятель, спеши — Друг, поторапливайся

Антонимы:

Брать, горький, болеет — Отдавать, сладкий, здоровеет

4. Напиши антонимы к словам:

1. храбрый – трусливый
2. горячий – холодный
3. вверх – вниз
4. толстый – худой
5. высоко – низко
6. ребёнок – старик
7. длинный – короткий
8. плакать – улыбаться
9. короткий – длинный
10. злой – добрый
11. горький – сладкий
12. мало – много
13. плохой – хороший

Հնավայրի հնագույն կառույցը եղել է 6-7-րդ դարերով թվագրվող փոքր խաչաձև, եռախորան կենտրոնագմբեթ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որի հիմնային մասերը հայտնաբերվել են պեղումներով։ Այդ շինությունից մոտ 30 մ արևելք գտնվող կենտրոնագմբեթ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցվել է 11-րդ դարի առաջին կեսին։ Գեղեցկությամբ առանձնանում է Ավագ խորանի ճակատամասը, որի մակերեսին երկրաչափական, բուսական և կենդանական թեմաներով հարթաքանդակներ են։ Պատկերը ներկալված է բազմաժապավեն շրջագծի մեջ։ 1207 թ.-ին իշխան Վահրամ Չավուշը Կաթողիկե եկեղեցուն կից կառուցել է քառասուն, բրգաձև երդիկով գավիթ, որի շարվածքի սև և կարմիր տուֆի համադրությունը ներսում բազմագունություն է մտցրել։ Կաթողիկե եկեղեցուն հարավից կից է գրատունը՝ արևելյան կողմում գրիչների համար նախատեսված չորս խցերով, իսկ գավթին հյուսիսից կից է քառասյուն մի շինություն, որը ենթադրաբար ծառայել է որպես մատենադարան։ Վանական համալիրի հյուսիսարևմտյան կողմում առանձին կանգնած է ուղղանկյուն, թաղածածկ սեղանատան հյուսիսային պատը (13-րդ դար)։ Համալիրի արևմտյան կողմում գտնվում է վանքի գերեզմանատունը։ 1827թ.-ին Թեղենյաց վանքը հիմնովին ավերվել է երկրաշարժից։ 1979 թ-ին հնագետ Գագիկ Սարգսյանի ղեկավարությամբ սկսվել ու հետագա տարիներին պեղվել է վանքի տարածքը։ Այդ պեղումներով են բացվել հողածածկ Կաթողիկե եկեղեցին, գրատունը, մատենադարանը, փոքր եկեղեցին։

Ապրելով և աշխատելով բնության մեջ՝ մարդն էլ անխուսափելիորեն ներգործում է բնության վրա և փոփոխում այն: Ինչպե՞ս է դա տեղի ունենում: Հսկայական հողատարածքներ հազարամյակներ շարունակ մշակվել են մարդու կողմից: Կառուցվել են խոշոր քաղաքներ, մեծ ջրամբարներ, ինչի արդյունքում հսկայական տարածքներ անցել են ջրի տակ:

 

Մարդը երկրի ընդերքից այնքան օգտակար հանածոներ է արդյունահանել, որ դրա արդյունքում անգամ լեռներ են հողին հավասարվել: Այսօր արդեն մեր երկրագնդի վրա շատ քիչ տարածքներ կան, որոնց մարդու ձեռքը չի դիպել: Այս գործընթացը շարունակվում է, այսինքն՝ մարդը շարունակում է վերափոխել բնությունը: Այդ փոփոխությունները շատ հաճախ բնական միջավայրի համար կործանարար են, քանի որ բնությունը չի հասցնում վերականգնել իր հարստություններն այն արագությամբ, ինչ չափով, որ մարդը օգտագործում է դրանք: Մարդկությունը գիտակցում է բնությանը հասցրած  վնասների հետևանքները: Նույնիսկ կատարվել են հաշվարկներ, որոնք հետևանքները վտանգավոր են մարդու կյանքի և առողջության վրա: Բայց այդուհանդերձ, մարդն անընդհատ շարունակում է վերափոխել բնությունը՝ դրանով նաև շարունակելով իր վնասակար գործունեությունը: Ինչո՞ւ: Նախ՝ տարեցտարի ավելանում է երկրագնդի բնակչության թիվը, հետևաբար մեծանում են նաև նրա պահանջմունքները: Դա իր հերթին պահանջում է բնությունից ավելի շատ հարստություններ վերցնել: Բացի այդ, մեծ թափով զարգանում, հզորանում և կատարելագործվում են այն մեքենաներն ու սարքավորումները, որոնցով մարդը կորզում է բնության հարստությունները: Ստացվում է, որ մարդը հայտնվել է մի յուրօրինակ կախարդական շրջանի մեջ: Մի կողմից նա չի կարող չօգտագործել բնության հարստությունները, մյուս կողմից՝ վնասում է բնությանը՝ գիտակցելով դրա հետևանքները: Այսպես, օրինակ՝ մարդու համար կարևոր նշանակություն ունի բնափայտը: Փայտից նա պատրաստում է տարբեր իրեր, օգտագործում է դրանք շինարարության մեջ, ստանում է թուղթ և այլն: Այդ նպատակով ամեն տարի հարյուր հազարավոր հեկտար անտառներ են հատվում: Դրա հետևանքով ոչնչանում են նաև հատվող ծառերի կողքին աճող բույսերը և կենդանիների բնակատեղիները: Անտառների կրճատման հետևանքով նվազում են թթվածին արտադրող և օդը մաքուր պահող բուսածածկ տարածքները, դրա հետևանքով էլ քամին, անձրևը քշում-տանում են հողը: Փաստորեն ստացվում է, որ մարդը իր կարիքների համար հատում է անտառը, բայց գիտակցում է, որ դրանով անդառնալի հարված է հասցնում ինչպես բնությանը, այնպես էլ սեփական առողջությանը, որովհետև անտառները թթվածին արտադրող բնական գործարաններ են: Դրանց պատկերավոր անվանում են նաև երկրագնդի թոքեր:

Այսպիսով՝ մարդը չի կարող խուսափել բնական միջավայրը փոփոխելուց, քանի որ դրանով է բավարարում իր պահանջմունքները: Պետք է միշտ հիշել, որ բնության բարիքներից օգտվելու են նաև հաջորդ սերունդները:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչո՞ւ է մարդը վերափոխում բնությունը:

Մարդը վերափովումը բնությունը, որպեսզի հարմարեցնի այն իր կարիքներին։

2. Ի՞նչ բնական հարստություններ են օգտագործվում տնտեսության մեջ:

Նաֆթ, գազ, ածուխ, փայտ, ջուր։

3. Նայիր ձեր տան և դասարանի առարկաներին և փորձիր պատասխանել, թե ինչպե՞ս են պատրաստվել դրանք, ի՞նչ բնական հարստություններ են օգտագործվել դրանց պատրաստման համար, ի՞նչ մասնագիտության տեր մարդիկ են պատրաստել դրանք:

Օգտագործվել է փայտ տան կահույքը պատրաստելու համար  և այդ ամենը պատրաստել է Կահույքագործ։

4. Ինչո՞ւ Է անհրաժեշտ հոգատարություն ցուցաբերել բնության նկատմամբ: Դու ինչպե՞ս ես հոգ տանում բնության պահպանության համար:

Ես ջրում եմ ծառերը և չեմ աղտուտում բնությունը։

Հոկտեմբեր 22

Խնդիրներ մնացորդով բաժանման վերաբերյալ

 

Հոկտեմբեր 20

Մնացորդով Բաժանում

 

Հոկտեմբեր 19

Տեքստային բնույթի հետաքրքրաշարժ խնդիրներ

 

Հոկտեմբեր 15

Պատ.՝50գ

 

Հոկտեմբեր 14

Բաժանում Երկրորդ Մաս

 

Հոկտեմբեր 13

Բաժանում-Ստուգում

 

Հոկտեմբեր 12

Սյունաձև Բաժանում

 

Հոկտեմբեր 7

Մաթեմատիկա — Բաժանում (Լրացուցիչ)

 

Հոկտեմբեր 5-6

Բաժանում — Մաթեմատիկա

1. Լևոնն ունի 10 ռետինե կնիք: Յուրաքանչյուր կնիքի վրա կա հետևյալ թվերից մեկը՝ 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 և 9: Տարբեր կնիքների վրա տարբեր թվեր են: Լևոնը թղթի վրա տպում է «Կենգուրու» մրցույթի ամսաթիվը (տե՛ս նկարը): Քանի՞ կնիք է նա օգտագործում:

(A) 5

(B) 6

(C) 7

(D) 9

(E) 10

2. Նկարում պատկերված են 3 թռչող նետեր և 9 անշարժ փուչիկներ: Երբ նետը դիպչում է փուչիկին, փուչիկը պայթում է, իսկ նետը շարունակում է թռչել նույն ուղղությամբ: Քանի՞ փուչիկի կդիպչեն նետերը:

(A) 3

(B) 5

(C) 6

(D) 8

(E) 9

3. Սոնան 6 տարեկան է: Նրա քույրը՝ մեկ տարով մեծ, իսկ եղբայրը մեկ տարով փոքր է Սոնայից: Որքա՞ն է այս երեք երեխաների տարիքների գումարը:

(A) 10

(B) 15

(C) 18

(D) 21

(E) 30

4. Նկարում պատկերված է հինգ պտուտակ՝ փայտի կտորի մեջ: Դրանցից չորսն ունեն նույն երկարությունը: Մեկ պտուտակն ավելի կարճ է: Ո՞ր համարի պտուտակն է կարճը:

(A) 1

(B) 2

(C) 3

(D) 4

(E) 5

5. Անահիտը մեջտեղից ծալում է թղթի թերթը: Հետո նա դրա մի մասը կտրում է, ինչպես ցույց է տրված նկարում:

Պատասխանի տարբերակներում բերված նկարներից ո՞րը կտեսնի Անահիտը, երբ բացի թղթի թերթը:

(A)    (B)    (C)    (D)    (E)

6.  Մեսրոպը երեք նետով կրակում է թիրախին (տե՛ս նկարը):

Առաջին անգամ նա վաստակում է 12 միավոր, երկրորդ անգամ՝ 15 միավոր: Քանի՞ միավոր է վաստակում Մեսրոպը թիրախին երրորդ անգամ կրակելուց:

(A) 18

(B) 19

(C) 20

(D) 21

(E) 22

7. Պետա ճագարն ուներ 20 գազար: Ամեն օր նա ուտում էր երկու գազար: 11-րդ գազարը Պետան կերավ չորեքշաբթի: Շաբաթվա ո՞ր օրն էր նա սկսել ուտել իր գազարները:

(A) Երկուշաբթի

(B) Երեքշաբթի

(C) Չորեքշաբթի

(D) Հինգշաբթի

(E) Ուրբաթ

8. Բաբկենը պատկերներ է ստեղծում՝ օգտագործելով նկար 1-ում պատկերված սալիկից:

Նկար 2-ում բերված հինգ պատկերներից քանի՞սը կարող է ստեղծել Բաբկենը:

(A) 1

(B) 2

(C) 3

(D) 4

(E) 5

9. Մարինեն ունի գետաձիու, շնաձկան, գորտի, մեդուզայի և ծաղիկի պատկերներ: Նա նկարում բերված աղյուսակի վանդակներից յուրաքանչյուրում տեղադրում է այդ հինգ պատկերներից մեկն այնպես, որ դրանք յուրաքանչյուր սյունակում և յուրաքանչյուր տողում լինեն ճիշտ մեկ անգամ:

Պատասխանի տարբերակներում բերված պատկերներից ո՞րը Մարինեն պետք է տեղադրի «?» նշանով վանդակում:

(A)    (B)    (C)    (D)    (E)

10. Արթուրը վանդակավոր թղթից կտրում է «քառակուսի» և «սեղան» մարմիններ (տե՛ս նկար 1): Այդ մարմիններից ամենաքիչը քանի՞ հատ պետք է օգտագործի Արթուրը՝ նկար 2-ում բերված նավը ստանալու համար:

(A) 5

(B) 6

(C) 7

(D) 8

(E) 9

11. Վազգենը նկարում բերված պատկերի գույները փոխում է. սևը դարձնում է սպիտակ, սպիտակը՝ սև:

Այնուհետև նա այդ պատկերը պտտում է: Պատասխանի տարբերակներում բերվածներից ո՞րն է Վազգենի ստացած նոր պատկերը:

(A)    (B)    (C)    (D)    (E)

12. Վարդի թփին կա 8 ծաղիկ: Ծաղիկների վրա նստած են թիթեռներ և ճպուռներ: Մեկ ծաղկի վրա նստած է մեկից ոչ ավելի միջատ: Ծաղիկների կեսից ավելինի վրա միջատներ կան: Ծաղիկների վրա թիթեռների քանակը երկու անգամ մեծ է ծաղիկների վրայի ճպուռների քանակից: Քանի՞ թիթեռ է նստած ծաղիկների վրա:

(A) 2

(B) 3

(C) 4

(D) 5

(E) 6

13.  Երկու աղջիկ՝ Լիլիթն ու Մանեն, և երեք տղա՝ Արամը, Գուրգենն ու Երվանդը, խաղում են գնդակով: Երբ գնդակն աղջկա մոտ է, նա այն նետում է մյուս աղջկան կամ տղաներից մեկին: Երբ գնդակը տղայի մոտ է, նա այն նետում է մեկ այլ տղայի, բայց ոչ այն տղային, որից այդ պահին ստացել է գնդակը: Լիլիթը սկսում է խաղը՝ գնդակը նետելով Արամին: Ո՞վ հինգերորդը կնետի գնդակը:

(A) Արամը

(B) Լիլիթը

(C) Գուրգենը

(Դ) Մանեն

(E) Երվանդը

14.  Գրատախտակին գրված են 5, 2, 1, 4 թվերը: Միքայելը դրանցից ընտրում է 3 թիվ,
որոնց գումարը 8 է: Նարեկն այդ նույն թվերից ընտրում է 3 թիվ, որոնց գումարը 7 է:
Տղաների ընտրած թվերից քանի՞սն են ընդհանուր:

(A) ոչ մեկը

(B) մեկը

(C) երկուսը

(D) երեքը

(E) Հնարավոր չէ որոշել:

15. Մարիամի և նրա մոր տարիքների գումարը 36 է, իսկ Մարիամի մոր ու տատիկի տարիքների գումարը՝ 81: Քանի՞ տարեկան էր Մարիամի տատիկը, երբ Մարիամը ծնվեց:

(A) 28

(B) 38

(C) 45

(D) 53

(E) 56

16. Բժիշկը հիվանդին նշանակեց 3 սրսկում հետևյալ կերպ, մեկական սրսկում 30 րոպե տարբերությամբ։ Քանի՞ ժամ կպահանջվի բոլոր սրսկումներն անելու համար։

30 + (30 + 30) + (30 + 30 + 30) = 180

180 = 3 ժամ

Պատ.՝3 ժամ

17.Դավիթն ունի ավելի շատ խաղալիք, քան Հենրին, իսկ Նարեի խաղալիքները Դավիթի խաղալիքներից շատ են։ Ո՞վ ունի ամենաքիչ խաղալիքը։ Պատ.՝ Հենրի

18. Ինչպե՞ս երկնժարանի կշեռքի միջոցով 24կգ մեխը բաժանել երկու մասերի, համապատասխանաբար 9կգ և 15կգ:

1). 24:2=12
2). 12:2=6
3). 6:2=3
4). 6+3=9 կգ
5). 12+3=15 կգ

Սեպտեմբեր 29

Պարապունք 13

 

Սեպտեմբեր 28

Գումարում Հանում — Ստուգում

 

Սեպտեմբեր 22

Դասարանական առաջադրանքներ․

1․ Թվերը դասավորել նվազման կարգով։

• 1478, 658, 487, 485, 5:
• 158647, 1584, 648, 478:
• 222222, 55432, 55429, 6875, 6869, 436, 412, 99, 8:

2․ Թվերը դասավորել աճման կարգով։

• 14, 348, 4784, 4789:
• 14, 147, 1854, 147651, 256478:

 

3․ Աննան ապրում է բազմահարկ շենքում։ Նրանից վերև կա 8 հարկ, իսկ ներքև՝ 5 հարկ։ Քանի հարկանի է այն շենքը, որտեղ ապրում է Աննան։ 14

4․ Դարակում կա 7 հատ սպիտակ, 8 հատ կապույտ և 5 հատ սև գնդիկ: Առանց նայելու քանի՞ գնդիկ է պետք վերցնել դարակից, որ նրանց մեջ լինեն բոլոր գույնի գնդիկներ: 7

Տնային առաջադրանքներ․

1․ Թվերը դասավորել նվազման կարգով։

• 147, 47, 14, 5, 2:
• 159654, 148758, 6587, 1458:

2․ Թվերը դասավորել աճման կարգով։

• 9, 11, 147147, 458647:
• 18, 158, 678, 14013:

3․ Առաջին ծորակով 1 ժամում ջրավազան կարող է լցվել 1450լ ջուր, իսկ երկրորդով՝ 2 անգամ քիչ։ Որքա՞ն ջուր կարող է ջրավազան լցվել 1 ժամում երկու ծորակներով միաժամանակ։ 1) 1450 : 2 = 725   2) 725 + 1450 = 2175   Պատ.՝ 2175լ

 

 

Սեպտեմբեր 14

Տնային առաջադրանքների փաթեթ

Թվի ներկայացումը կարգային գումարելիների գումարի տեսքով

1․ Տրված թվերը ներկայացրու՛ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։

• 24 = 2 x 10 + 4 x 1
• 267 = 2 x 100 + 6 x 10 + 7 x 1
• 3254 = 3 x 1000 + 2 x 100 + 5 x 10 + 4 x 1
• 10201 = 1 x 10000 + 2 x 100 + 1 x 1

2․ Կարգային միավորների գումարը գրի՛ր թվի տեսքով։

• 2‧100000+4‧100+5‧1= 200405
• 8‧10000+3‧1000+2‧10= 83002
• 4‧100000+3‧10000+2‧1000+7‧100+4‧10+5‧1= 432745

3․ Գրի՛ր այն թիվը, որը կազմված է միայն՝

• 5 հազարյակից, 2 հարյուրյակից 5200
• 4 հարյուրհազարյակից և 3 տասնյակից 430

4․ Որքանո՞վ կփոքրանա 34581 թիվը, եթե նրա գրության երրորդ կարգում գրված թվանշանը փոխարինենք 2-ով։ 2000

 

Թվերի կցագրում

5․ Որքանո՞վ կմեծանա 18 թիվը, եթե նրա գրության ձախից կցագրենք 4 թվանշանը։ 400

6․ Որքանո՞վ կմեծանա 487 թիվը, եթե նրա գրության ձախից կցագրենք 3 թվանշանը։ 3000

 

Հոկտեմբեր 19

 

Հոկտեմբեր 15

Դասարանում

1.Կետերի փոխարեն գրի՛ր է կամ ե:

3. Ոսկեզօծվել, մեղմօրոր, քնքշորեն, տերև, վայրէջք, օգտակար, անէանալ (չքվել, անհետանալ) բառերով  փոքրիկ պատմությո՛ւն հորինիր:

Տերևը

Կար-չկար մի տերև կար։ Մի անգամ այդ քնքշորեն և մեղմօրոր տերևին տարավ քամին։ Տանում էր, տանում մեկ էլ նա տեսավ, որ իր կողքերը ոսկեզոծված էր, աշուն էր։ Նրան քամին տանում էր տանում մեկ էլ նա տեսավ մի ծառ վրեն լիքը օգտակար խնձորներ, մեկ էլ քամին անհետացավ և նա վայրեջք կատարեց հենց գետնին, որպեսզի հետո ձմեռ գա։

 

Հոկտեմբեր 12

Անգի՛ր սովորիր Համո Սահյանի «Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է…» բանաստեղծությունը:

Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է,

Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ,

Ուր որ նայում ես, դեղին բոցեր են,

Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ:

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը

Աշնան քամուն են ծափահարում:

Քամին է այս ծով գանձերի տերը,

Այս ոսկու տերը՝ մեծահարուստ:

Առաջադրանքներ

1. Գրի՛ր քամի, բոց, ոսկեզօծ  բառերի հոմանիշները:

Քամի — Հողմ

Բոց — Կրակ

Ոսկեզօծ — Ոսկեպատ

1. Գրի՛ր մեծահարուստ, տեր, ծով  բառերի հականիշները:

Մեծահարուստ — Աղքատ

Տեր — Բանվոր

Ծով — Ցամաք

1. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը և գրի՛ր, թե տրված բառերի  մեջ քանի՞ տառ, քանի՞ հնչյուն կա:

Ոսկեզօծվել, տերը, ոսկի, ծով, բոց։

Ոսկեզօծվել — 10 տառ 11 հնչյուն

Տերև — 4 տառ 5 հնչյուն

Ոսկի — 4 տառ 5 հնչյուն

Ծով — 3 տառ 3 հնչյուն

Բոց — 3 տառ 3 հնչյուն

 

Հոկտեմբեր 11

1.Կարդա՛ բանաստեղծությունը, պատասխանի՛ր ներքևում տրված հարցերին, կատարի՛ր առաջադրանքները.

Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է,

Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ,

Ուր որ նայում ես, դեղին բոցեր են,

Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ:

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը

Աշնան քամուն են ծափահարում:

Քամին է այս ծով գանձերի տերը,

Այս ոսկու տերը՝ մեծահարուստ:

2.Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչպե՞ս ես հասկանում հետևյալ պատկերը.

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը Աշնան քամուն են ծափահարում:

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը շնորհակալություն են խնդրում Աշնան քամուն նրա համար, որովհետև Աշնան քամին իրենց խնամում է։

2. Ո՞ր պատկերն է քեզ ավելի շատ դուր գալիս: Պատասխանդ հիմնավորի՛ր:

Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ։ Ինձ այս պատկերն է դուր գալիս, որովհետև նա պատկերում, որ բոլոր ճյուղերը և տերևները դեղին են։

2. Ինչո՞վ է աչքի ընկնում բանաստեղծությունը՝ գույնո՞վ, ձայնո՞վ, թե՞ շարժումով: Դո՛ւրս գրիր այն տողերը, որտեղ “գույն” կա:

Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ

Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է

Ուր որ նայում ես, դեղին բոցեր են

Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ

2. Պատմի՛ր բանաստեղծությունը:

Ամեն ինչ ոսկեգույն է,

Ոսկեգույն են տերևները և ճյուղերը,

Կողքերդ միայն դեղին է,

Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ է:

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը

Աշնան քամուն շնորհակալում:

Քամին է այս ծովերի տերը,

Այս ոսկու տերը՝ մեծահարուստ:

2. Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ձայնագրի՛ր և ֆիլմ պատրաստի՛ր:

 

Հոկտեմբեր 8

Գրի՛ր վարժությունները:

1.Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր (փակագծում տրված Է, թե քանի՞ հնչյուն կա):

Օրինակ՝

ասեղ (4) — ա, ս, ե, ղ:

Ա, ր, մ, ա, տ (5)

(Ե) յ, է, ր, ե, ր, ա, լ (7)

(Ե) յ, է, ր, ա, զ (5)

(Ո) վ, օ, ր, ո, տ (5)

տ, ե, ր, (և) ե, վ(5)

(Ո) վ, օ, ր, ո, շ, ու, մ (7)

(Ե) յ, է, ր, (և) ե, վ, ե, լ, ի (8)

2.Հաշվի´ր, թե տրված բառերի  մեջ քանի՞ տառ, քանի՞ հնչյուն կա:

Օրինակ՝

եղևնի — 5 տառ, 7 հնչյուն:

Երիտասարդ — 9 տառ, 10 հնչյուն

ոլոռ — 4 տառ, 5 հնչյուն

ողնաշար — 7 տառ, 8 հնչյուն

հրշեջ — 5 տառ, 6 հնչյուն

գրքույկ — 6 տառ, 7 հնչյուն

բարև — 4 տառ, 5 հնչյուն

կարևոր — 6 տառ, 7 հնչյուն

բաճկոն — 6 տառ, 6 հնչյուն

ոտք — 3 տառ, 4 հնչյուն

երամ — 4 տառ, 5 հնչյուն

 

Հոկտեմբեր 7

1. Համացանցից կամ ձեր ընտանեկան գրադարանից մեկ-երկու  առակ էլ դո՛ւ գտիր, կարդա՛, տեղադրի՛ր բլոգումդ, դասարանում ներկայացրո՛ւ ընկերներիդ:

ԳԱՅԼԸ, ԱՂՎԵՍԸ ԵՎ ՋՈՐԻՆ

Գայլը, աղվեսը և ջորին եղբայր եղան և գնացին. երբ սովեցին, և որսի չհանդիպեցին, ասացին.

– Եկեք ուտենք նրան, ով տարիքով փոքր է:

Այսպես ասացին գայլը և աղվեսը, որովհետև կամենում էին ջորուն ուտել։ Եվ գայլին հարցրին, թե ո՞ր տարվա գայլն ես, և նա ասաց, թե.

– Ես այն գայլն եմ, որին Նոյը տապանն առավ։

Եվ աղվեսն առաջ եկավ և ասաց.

– 0՜, դու տասը ազգով ինձանից փոքր ես, և ես այն աղվեսն եմ, որին աստված ստեղծեց։

Եվ շորին եկավ և ասաց.

– Իմ ծննդյան թվականը գրված է սմբակիս վրա. եկեք, կարդացեք, տեսեք քանի տարեկան եմ։

Եվ ոտքը բարձրացրեց։

Աղվեսն ասաց գայլին.

– Գիտեմ, որ դու դպրոցում եղել ես, արի գիրը կարդա։ Եվ գայլը հավատաց և գնաց կարդալու։ Եվ ջորին ասաց.

– Առաջ արի՛, որովհետև գիրս մանր է։

Եվ նա առաջ գնաց, և ջորին սաստիկ ուժով զարկեց գայլի ճակատին և ջախջախեց, և գայլը գնաց կաղկանձելով։ Եվ աղվեսն ասաց գայլին.

– Արի մի տող էլ կա, այն էլ կարդա։

Գայլն ասաց.

– Ես ի՞նչ գիտեի գիրը. մենք ազգե ազգ մսագործ ենք և մսագործի որդի:

 

ԱՆԶԳԱՄ ԿԻՆԸ

Մի մարդ տրտում նստել էր քարի տակ և քնեց մի պահ և զարթնեց և չէր ուզում տուն գնալ։ Եվ հանկարծ եկան երկու ճնճղուկ նստեցին քարին և մարդուն հարցրին, թե ինչո՞ւ նա տրտում է։ Եվ մարդն ասաց, որ տրտում է, որովհետև աղքատ է։ Ճնճղուկներն ասացին.

– Կխոստանա՞ս երբեք չասել ոչ ոքի, եթե քեզ ոսկու տեղ ցույց տանք։

Եվ մարդը խոստացավ և երդվեց, և նրանք ասացին.

– Այդ քարի տակ յոթ կարաս ոսկի կա թաղած, հանիր և տուն տար և եթե ասես մեկին, թե որտեղից է ոսկին, իսկույն կմեռնես։

Եվ մարդն ուրախացավ, գնաց յուր տուն, բրիչն առավ և գիշերով եկավ գաղտնի հանեց ոսկին և տարավ

 

Հոկտեմբեր 6

1. Կարդա՛ Վ. Սարոյանի  «Նապաստակն ու առյուծը» առակը:
2. Ո՞րն է այս առակի խորհուրդը: Մեկնաբանի՛ր:

Որքան էլ, որ քո կաշվից դուրս գաս քո էությունից դուրս չես գա։

1. Այս առակի ասելիքը բնորոշող ասացվածքներ գտի՛ր:

Ոտքդ վերմակիդ չափ մեկնիր, Որքան էլ, որ քո կաշվից դուրս գաս քո էությունից դուրս չես գա, Ինչքան էլ դու փոփոխես քեզ, էությունդ չի փոխվի, Ոնց էլ պատկերացնես քո էությունը, մեկ է չես փոխի նրան։

1. Paint ծրագրով նկարի՛ր առակը:

1. Խորհո՛ւրդ տուր այս առակի հերոսներին, ապա նկարածդ նկարով տեղադրի՛ր բլոգումդ:

Աղվեսին. Ապրես Աղվես, որ այդպես լավ լսողություն ունես։ Էլի գտիր այդպես նապաստակներին, որ ուտես։

Առյուծին. Առյուծ ես չեմ հավատում, որ դու այդպես ուժեղ մռնչացիր, որովհետև վագրը քոնից ուժեղ ձայն ունի։

Նապաստակին. Նապաստակ ջան ինչքան էլ դու փոփոխես քեզ, էությունդ չի փոխվի

 

Հոկտեմբեր 5

Աշնան գիշեր

Աշնան գիշեր ես քայլում էի նեղ արահետով։ Իմ կողքերը քամի էր փչում։ Ես տերևներն էի հաշվում։ Հենց հասա տուն, նստեցի, որպեսզի աշուն նկարեմ։ Երբ վերջացրեցի և դրեցի պատուհանի մոտ` չորանա, նկարը քամին տարավ։ Ես վազեցի նրա հետևից։ Վազում էի ես, մեկ էլ տեսա, որ նկարս քամին տարավ մի լեռան վրա։ Ես էլ նրա հետևից շաուրնակեցի բարձրանալ։ Երբ ես հասնում էի նրան, նկարը թռավ իմ դիմացը։ Բոլոր թռչունները սկսեցին երգել, իսկ տերևները թռչում էին իմ կողքերով և բնության երգի օգնությամբ էլ ես գրեցի այս պատմությունը։

 

Հոկտեմբեր 4

Աշուն գիշեր

Ձյունիկ լուսին

Սարի ուսին,

Դեղին — կարմիր շաղալեն,
Ալիք — ալիք խաղալեն,
Ծովի ծոցին՝
Ալ ժապավեն
Տվել բոցին։

Ծառեր, հողմեր,
Ամեն կողմեր,
Թռչուն դառել երգելով,
Հեռու — հեռու հերկելով,
Երան — երան
Թռչելով
Օդի վրան։

 

Սեպտեմբեր 30

1.Կարդա՛  Կոմիտասի «Աշուն գիշեր» բանաստեղծությունը:

Աշուն գիշեր

Ձյունիկ լուսին

Սարի ուսին,

Դեղին — կարմիր շաղալեն,
Ալիք — ալիք խաղալեն,
Ծովի ծոցին՝
Ալ ժապավեն
Տվել բոցին։

Ծառեր, հողմեր,
Ամեն կողմեր,
Թռչուն դառել երգելով,
Հեռու — հեռու հերկելով,
Երան — երան
Թռչելով
Օդի վրան։

      2.  Կարմիրով գրված բառերը, արտահայտությունները դո՛ւրս գրի ր, ապա բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ ր:

Շաղալ — Բարակ անձրև գալ

Ծովի ծոցին — Ծովի մեջ

Հերկել — Վարել

Երան — Բարակ քամի

      3.  Կապույտով գրված բառերը դո՛ւրս գրիր, ապա գրի՛ ր այդ բառերի հոմանիշները:

Ձյունիկ — Փաթիլ

Ալ — Բազմանալ

Հողմ — Ուժեղ քամի

 

Սեպտեմբեր 29

1. Գյուղացինհիմար տղա՝ Փիլոս: Մի օր, հանդից վերադառնալիս ասեղ է գտնում ճանապարհին, գցում սայլի մեջ, որ բերի տուն: Ու, տուն հասնելով, մորն ուրախացնում է «Քեզ համար ասեղ եմ բերել»: Որքան փնտրում է՝ ասեղը չի գտնում սայլի մեջ:

Այդ ժամանակ մայրը հանդիմանում է նրան.

— Հիմա՛ր, գտած ասեղը շորի կուրծքը կամ թևքը կխրեն, ոչ թե սայլի մեջ կգցեն:

— Լավ, մյուս անգամ էդպես կանեմ,- ասում է Փիլոսը:

Մյուս անգամ մի կատվիկ է գտնում. աշխատում է կրծքին ամրացնել ու դրա համար այնքա՜ն է չարչարում կատվին, որ սատկում է:

Գալիս է մորը պատմում: Մայրն ասում է.

-Հիմա՛ր, կատվին «փիսի-փիսի» կանեն, ոչ թե էդպես…

-Լա՛վ, մյուս անգամ էդպես կանեմ:

Մի քանի օր հետո նապաստակ է պատահում: Փիլոսը սիրով «փիսի-փիսի»  է կանչում, բայց նապաստակը հեռու է փախչում:

Գալիս է մորը պատմում:

-Ա՛յ,-ա՛յ-ա՛յ, նապաստակին փայտով ու հրացանով կխփեն, ոչ թե «փիսի-փիսի»:

-Եկող անգամ էդպես էլ կանեմ:

Եկող անգամ լաց լինելով գալիս է տուն:

-Ի՞նչ է պատահել։

-Գնացի դաշտ, հորթ պատահեց, փայտով խփեցի, ոտը կոտրվեց, հնձվորները բռնեցին ծեծեցին ինձ:

-Ա՛յ,-ա՛յ-ա՛յ, հորթին փայտով չեն խփի, այլ հնձվորի պատահելիս՝ «բարի աջողում» կասեն:

-Լա՛վ, մայրի՛կ, մյուս անգամ էդպես կանեմ:

Մյուս անգամ հանդիպում է մի մեծ խումբ մարդկանց, որ մեռել էին տանում թաղելու:

-Բարի աջողո՜ւմ, բարի աջողո՜ւմ,- գոռում է Փիլոսը:

Մարդիկ նրան մի լավ ծեծում են, և նա լալով գալիս է էլի մորը պատմում։

-Վա՜յ, մեռելի պատահելիս՝ կտխրեն, լաց կլինեն, կասեն «աստուծով մխիթարվեք» :

— Լավ, եկող անգամ էդպես կանեմ։

Մի քանի ժամանակ հետո գյուղով անցնելիս, տեսնում է հարսանիք, մարդիկ, կանայք պարում են, ուրախանում:

Փիլոսը մոտենում է, ուրախության ու քեֆի ամենաթեժ պահին գլխարկը վերցնում է ու բարձրաձայն լաց լինում.

-Աստուծով մխիթարվեք,-ասում է,-աստուծով մխիթարվեք…

Մարդիկ մի լավ ծեծում են, հարսանիքից դուրս անում: Ճանապարհին պատահում է մի տերտերի. կարծում է դա էլ է իրեն ծեծելու, հայհույ է անում, որ փախցնի:

Բայց տերտերը մոտենում, գավազանով խփում է դրան և ճանապարհը շարունակում:

Իսկ Փիլոսը գալիս է տուն ու բոլորը լալով պատմում է մորը.

-Վա՛յ, Փիլոս, վա՛յ, Տերտեր տեսնելիս՝ գլխարկը կվերցնեն, կչոքեն և կասեն. «Օրհնի, տեր հայր»:

-Մյուս անգամ, էդպես կանեմ:

Եվ շատ չի անցնում, մի օր Փիլոսը գնում է անտառ: Շատ է գնում անտառում, քիչ է գնում, մեկ էլ պատահում է մի արջ:

Արջին տեսնում է, ծունկ է չոքում ու ասում.

-Օրհնի՜, տեր հայր, օրհնի՜…

Արջը թաթերով խփում է, գցում գետին ու վրան նստում:

Փիլոսը վախից լռում է ու շունչը քաշում իրեն:

Արջը տեսնում է էլ ձայն-շունչ չկա, թողնում է հեռանում, իսկ Փիլոսը վեր է կենում և տուն է վազում ու այդ օրվանից, ասում են «Փիլոսը խելոքացել է, էլ հիմարություններ չի անում»:

2. 

Բարև հարգելի Փիլոս։ Խնդրում եմ, երբ որ մի տեղ ես գնում մայրիկիդ խնդրիր հետդ գա, որպեսզի հիմարություն հանկարծ չանես։

Սեպտեմբեր 27

1.Կարդա՛ Ստեփան Զորյանի «Փիլոսը» հեքիաթը:

Գյուղացու մեկն ունենում է մի հիմար տղա՝  անունը  Փիլոս: Մի օր, հանդից վերադառնալիս սա մի ասեղ է գտնում ճանապարհին, գցում է սայլի մեջ, որ բերի տուն: Ու, տուն հասնելով, մորն ուրախացնում է,թե քեզ համար ասեղ եմ բերել: Որքան փնտրում է՝ ասեղը չի գտնում սայլի մեջ:

Այդ ժամանակ մայրը հանդիմանում է նրան.

— Հիմա՛ր,- ասում է,-գտած ասեղը շորի կուրծքը կամ թևքը կխրեն, ոչ թե սայլի մեջ կգցեն:

— Լավ, մյուս անգամ էդպես կանեմ,- ասում է Փիլոսը:

Մյուս անգամ մի կատվի ձագ է գտնում.աշխատում է կրծքիւն ամրացնել ու դրա համար այնքա՜ն է չարչարում կատվին, խեղճը սատկում է:

Գալիս է մորը պատմում: Մայրն ասում է.

-Հիմա՛ր, կատվին «փիսի-փիսի» կանեն, ոչ թե էդպես…

-Լա՛վ, մյուս անգամ էդպես կանեմ:

Մի քանի օր հետո նապաստակ է պատահում: Փիլոսը սիրով «փիսի-փիսի»  է կանչում: Եվ քանի նա կանչում է, նապաստակը հեռու է փախչում:

Գալիս է մորը պատմում, թե ինչպես է նապաստակը փախել:

-Ա՛յ,-ա՛յ-ա՛յ, ա՛յ,- ասում է մայրը,-նապաստակին փայտով ու հրացանով կխփեն, ոչ թե «փիսի-փիսի»  կանեն:

-Եկող անգամ էդպես էլ կանեմ, մայրի՛կ:

Եկող անգամ լաց լինելով գալիս է տուն:

-Ի՞նչ է պատահել,-հարցնում է մայրը:

-Գնացի դաշտ, մի հորթ պատահեց, փայտով խփեցի, ոտը կոտրվեց, հնձվորները բռնեցին ծեծեցին ինձ:

-Ա՛յ,-ա՛յ-ա՛յ, ա՛յ,- ասում է մայրը: Հորթին փայտով չեն խփի, իսկ մարդի, հնձվորի պատահելիս՝ «բարի աջողում» կասեն:

-Լա՛վ, մայրի՛կ, մյուս անգամ էդպես կանեմ:

Մյուս անգամ հանդիպում է մի մեծ խումբ մարդկանց, որ մեռել էին տանում թաղելու:

-Բարի աջողո՜ւմ, բարի աջողո՜ւմ,- գոռում է Փիլոսը:

Մարդիկ բռնում են դրան՝ մի լավ ծեծում, և նա լալով գալիս է էլի մորը պատմում գլխով անցածը:

-Վա՜յ, տղա,- մեռելի պատահելիս՝ կտխրեն, լաց կլինեն, կասեն «աստուծով մխիթարվեք» :

— Լավ, եկող անգամ էդպես կանեմ,- խոստանում է Փիլոսը:

Մի քանի ժամանակ հետո գյուղով անցնելիս, տեսնում է հարսանիք, բակում մարդիկ, կանայք պարում են, ուրախանում:

Փիլոսը մոտենում է, ուրախության ու պարի տաք ժամանակը՝ գլխարկը վերցնում է ու բարձրաձայն լաց լինում.

-Աստուծով մխիթարվեք,-ասում է,-աստուծով մխիթարվեք…

Մարդիկ բռնում են դրան, մի լավ ծեծում ու հարսանիքից դուրս անում: Ճանապարհին պատահում է մի տերտերի.կարծում է՝ դա էլ է իրեն ծեծելու, հայհույ է անում, որ փախցնի:

Բայց տերտերը մոտենում, գավազանով խփում է դրան և ճանապարհը շարունակում:

Իսկ Փիլոսը գալիս է տուն ու բոլորը լալով պատմում է մորը.

-Վա՛յ, Փիլոս, վա՛յ,- ասում է մայրը: -Տերտեր տեսնելիս՝ գլխարկը կվերցնեն, կչոքեն և կասեն. «Օրհնի, տեր հայր»:

-Մյուս անգամ, մայրի՛կ, էդպես կանեմ:

Եվ շատ չի անցնում,  մի օր Փիլոսը գնում է անտառ: Շատ է գնում անտառում, քիչ է գնում, մեկ էլ պատահում մի արջի:

Փիլոս, դու փիլո՜ս…

Արջին տեսնում է թե չէ՝ ծունկ է չոքում ու ասում.

-Օրհնի՜, տեր հայր, օրհնի՜…

Արջը թաթերով խփում է դրան, գցում գետին ու վրան նստում:

Փիլոսը վախից լռում է ու շունչը քաշում իրեն:

Արջը տեսնում է էլ ձայն-շունչ չկա, թողնում է հեռանում:

Իսկ Փիլոսը վեր է կենում ու մինչև տուն վազելը մեկ է անում:

Ու այդ օրվանից, ասում են, Փիլոսը խելոքացել է, էլ հիմարություններ չի անում:

2.Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը, արտահայտությունները. գյուղացու մեկը, գլխով անցածը, պարի տաք ժամանակը, «հայ-հույ» անել, շունչը իրեն քաշել,  վազելը մեկ անել, հանդ, հանդիմանել, գավազան:

Գյուղացու մեկը — Գյուղացի մարդ

Գլխով անցածը — Իր հետ պատահած

Պարի տաք ժամանակը — Խնջույքի ամենաթեժ պահին

«Հայ-հույ» անել — Զարմանալ

Շունչը իրեն քաշել — Անշարժանալ

Վազելը մեկ անել — Կտրուկ վազել

Հանդ — Դաշտ

Հանդիմանել — Հակաճառել

Գավազան — Ձեռնափայտ

3.(Լրացուցիչ առաջադրանք)

Կոմիտասյան ընտանեկան ֆլեշմոբ

Պատրաստի՛ր  մի սիրուն աշնանային ( այգում, բակում,…), ընտանեկան  տեսանյութ կամ ռադիոնյութ՝ նվիրված Կոմիտասին: Տեսանյութումդ  կամ ռադիոնյութումդ կարող ես ոչ միայն ընթերցել մեր անցած կոմիտասյան բանաստեղծությունները, այլ նաև երգել կամ նվագել Կոմիտաս: Ընտանիքիդ անդամներին խնդրիր միանալ քեզ, քեզ հետ երգել, նվագել կամ ընթերցել:Կարող ես Կոմիտասի ծննդյան շնորհավորանքի այլ տարբերակներ էլ մտածել։ Տեսանյութդ տեղադրի՛ր Youtube-ում , հղումն էլ՝ բլոգումդ:

Ընկեր Քրիստինե, երբ որ ես լրացուցիչ աշխատանքի տեսանյութը անեմ ձեզ անպայման կտեղեկացնեմ։

 

Սեպտեմբեր 24

Դասարանում

1.Տրված տառերն այբբենական կարգով դասավորի´ր: Ո՞ր տառերն են դուրս մնացել:Առանձնացրո՛ւ ձայնավորները:

Ճ, ջ, ժ, ձ, յ, ռ, ր, ց, է, ղ, փ,բ, ս, մ, ո, կ, ը, թ, ծ, վ, գ, ե, ա, ն, ի, տ, հ, պ:

Ա, բ, գ, ե, է, ը, թ, ժ, ի, ծ, կ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, ո, պ, ջ, ռ, ս, վ, տ, ր, ց, փ։

Որ տառերը չկան. Դ, զ, լ, խ, հ, օ, ու, շ, չ, ք, ֆ։

Ձայնավորներ. Ա, ե, է, ը, ի, ո։

2.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր: 

Եղինջ, շյուղ, պատշգամբ, դարպաս, թակարդ, կաթսա. սրճեփ:

Դարպաս, եղինջ, թակարդ, կաթսա, շյուղ, պատշգամբ, սրճեփ։

3.Կոմիտասի «Աշուն օր» բանաստեղծությունից  դո՛ւրս գրիր 5 ձայնավորով սկսվող և 5 բաղաձայնով սկսվող բառեր:

Ձայնավորներ. Օրան, ամպեր, երկինք, օդ, առավոտ։

Բաղաձայններ. Սևուկ, ծագեց, պաղեց, հևաց, ծերուկ։

 

 

Սեպտեմբեր 22

1․Կոմիտասի «Աշուն օր» բանաստեղծությունը շատ լավ կարդալ  սովորիր։

Աշուն օր

Սևուկ ամպեր վար եկան
Օրան, օրան,
Սարի վրա շար եկան։
Ծագեց առավոտ
Պաղեց, սառավ օդ։

Գոռաց երկինք, բուք արավ,
Հևաց, հևաց.
Ծերուկ երկիր սուգ արավ։
Ճաքեց հեռուն ամպ,
Երկիր դողաց-բա՛մբ։

Բողբոջ արև շող կապեց,
Դողաց, սողաց,
Արյուն-ամպից քող կապեց։
Վառեց լեռան լանջ,
Լեռան ցավատանջ։

Տեղաց անձրև մաղ տալով,
Մարմանդ-մարմանդ,
Հոգնած տերև շաղ տալով։
Երկիր քուն դրավ,
Եվ թռչուն թռավ։

Հուզված առուն փախ տվավ
Սողուն-սողուն,
Ձորում մշուշ կախ տվավ։
Քամին ելավ վեր,
Արավ տարուբեր։

Մոխիր ամպեր ժիր եկան
Դալուկ-դալուկ,
Սարի վրա ցիր եկան։
Հալեց աշուն օր
Կյանքիս սևավոր։

2. Կարմիրով գրված բառերը դո՛ւրս գրիր, ապա բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Օրան, օրան — Հունձ, որ պետք է կալսվի

Պաղեց — Ցուռտ

Հևաց, հևաց — Հևք

Մարմանդ-մարմանդ — Մեղմ

Դալուկ-դալուկ — Գունատ

3. Կանաչով գրված բառերը դո՛ւրս գրիր, ապա գրիր այդ բառերի հոմանիշները:

Առավոտ — ցերեկի սկիզբ

Արև — վառվող աստղ

Քող — ծածկույթ

Քուն — նինջ

Մշուշ — մեգ

Քամին — փոթորիկ

Ժիր — աշխույժ

4. Կապույտով գրված արտահայտությունները գրի՛ր մեկ բառով:

Վար եկան — իջան

Շար եկան — շարվեցին

Բուք արավ — բքեց

Սուգ արավ — սգաց

Շող կապեց — շողաց

Մաղ տալով — մաղել

Շաղ տալով — շաղել

Փախ տվավ — փախավ

Կախ տվավ — կախեց

Ցիր եկան — ցրվեցին

Սեպտեմբեր 17

Կարդա՛ Վիլյամ Սարոյանի «Առաջին օրը դպրոցում» պատմվածքն ամբողջությամբ։

1. Համառոտ պատմի՛ր այս պատմվածքը:

Ջիմը առաջին անգամ գնում էր դպրոց։ Նա խոսալով գնում էր դպրոց։ Հենց եկավ դպրոց նա խոսեց մի փոքր իր ուսուցչուհու հետ և գնաց դասարան, իսկ հենց Էմին եկավ տուն նա նենց ուրախացավ, որ սկսեց լացել։ Ջիմը լավ անցկացրեց նրա առաջին օրը իր նոր ընկերների հետ ծամոնի կատակ անելով։ Հետո հենց նա եկավ տուն ևս մի կատակ արեց։ Մյուս օրը նա փող վերցրեց, որպեսզի ծամոն առնի։ Երկրորդ օրը նրանք նորից կատակներ արեցին դպրոցում։ Հետո հենց նա եկավ դպրոցից նա էլի մի կատակ արեց նր հայրիկի վրա, իսկ հետո հայրիկին ծանոթացրեց մի ծամոնի հետ և Հաննա Վինտերի հետ։ Հետո նա պառկետ գետնի վրա և բարձրաձայն ասաց հորը «Հում փղի միս»։ Հայրիկը նստեց Ջիմի կողքը և դրանից տնտեսուհու աչքերից արձունքներ երեվացին։

1. Ինչպիսի՞ վերաբերմունք ուներ Էմին Ջիմի հանդեպ:

Շատ լավ և դաստիրյակ։

1. Ի՞նչ էր մտածում Ջիմը՝

ա) մինչ դպրոց գնալը,

բ) հետո:

4.Բնութագրի՛ր հորը:

Նա բժիշկ, ֆրանսիացի քառասամյա տղամարդ էր։

5.Քո կարծիքով, ինչպիսի՞ն էր միսս Բիննին: Համեմատի՛ր նրան քո ուսուցիչների հետ:

Միսս Բիննին հենց կարդալու սկզբից ինձ թվաց վատ ուսուցիչ և դրա համար ես կհամեմատեմ իմ ուսուցիչների հետ նրանով, որ Միսս Բիննին վատն է, իսկ ուսուցները լավն են։

6.Ի՞նչ ես կարծում, ինչպե՞ս կընթանան Ջիմի գործերը դպրոցում:

Շատ լավ և կատակով տարածված ճանապարհ դեպի երկրորդ դասարան։

7.Գրավոր պատմի՛ր դպրոցում քո առաջին օրվա մասին:

Ես գնացի դպրոց և ծանոթացա իմ ուսուցչուհու հետ հետո մենք մի փոքր դաս արեցինք և գնացինք հաց ուտելու, իսկ վերջում ես ծանոթացա իմ տրանսպորտի հետ և այդ տրանսպորտով գնացի տուն ավելի ճիշտ իմ հայրիկի գործի տեղ, իսկ հետո հայրիկս ինձ տարավ տուն։

8. Գրի՛ր, թե ինչն է ուրախացնում, ինչն է տխրեցնում քեզ դպրոցում:

Ինձ դպրոցում ուրախացնում է նա, որ մենք հենց առաջին դասարանից շատ էինք համակարգչով դաս անում, իսկ ջղայնացնող բանը նա է, որ ինչ այդ հիմար փոփ իթ խաղալիքը հայտնվել է, մեր աղջիկները բոլոր դասերի ժամանակ հանում են իրենց հիմարությունը և սեղանի տակ թաքցնելով խաղում են նրանով։

 

 

Սեպտեմբեր 16

Ճանապարհով ապագա

Հազար տարիներ առաջ, երբ որ մարդիկ նոր էին իմանում տեխնիկայի մասին, կար մի ճամապարհ ։ Ամեն օր մարդիկ գալիս էին նրա մոտ և անցնելով այդ ճանապարհը իմանում իրենց ապագան։ Օրեր էին անցնում, մարդիկ տեխնիկայով էին զբաղվում և մոռանում նրա մասին, բայց մի օր ծնվեց հրաշալի երեխա, ում ծնողները դեռ չէին մոռացել այդ ճանապարհի մասին և դրա համար երեխայի անունը դրեցին Ճամփորդ։ Անցան տարիներ, ամիսներ և օրեր, բայց Ճամփորդը տեխնիկայով զբաղվելու փոխարեն անցնում էր ճանապարհով և իմանում իր ապագան։ Ափսոս այդ ճանապարհը մի օր անհետացավ։ Բոլորն էլ զարմացան։ Ճամփորդը ասում էր. «Այս ուր անհետացավ ճանապարհը» Իսկ մյուսները ասացին «Այդ հիմար ճանապարհը կորավ։ Անհասկանալի է իհարկե, բայց մենք հիմար չենք, որ սիրենք այդ ճանապարհը»։ Ճամփորդը ջղայնացավ։ Նա գնաց փնտրելու և նա տեսավ մի այլ ճանապարհ։ Նա մտավ և այնտեղ տեսավ բոլոր իր վատ հիշողությունները, բայց դրանցից մեկում հենց այդ ճանապարհն էր։ Նա մտավ նրա մեջ-

• Ա՜ա՜ա՜։ Օգնեցեք։ Սա ես եմ,- ասաց Ճամփորդ համար երկուսը։
• Ըմմմ… Դու գժվեցիր,- ասաց Ճամփորդ համար մեկը։

Ճամփորդը արագ վազեց ճանապարհի մեջ և հայտնվեց բանտում.

• Հե՜յ։ Օգնեցեք։
• Ճաշի ժամանակն է,- ասաց ոստիկանը։

Ճամփորդը հենց դուրս եկավ հայտնվեց հայելիների լաբիրինթոսի մեջ։ Իր կողքերը մենակ հայելի էր, բայց մի հատ հայելիից նա դուրս եկավ և ընկավ ուղիղ իր տան մոտ, իսկ երբ տուն մտավ տեսավ մի նոր դուռ։ Ճամփորդը մոռացել էր, որ այդ օրը իր ծնունդն էր-

• Նվե՜ե՜ե՜ր,- ասացին նրա ընկերները։
• Մենք քեզ նվիրում ենք ճանապարհը տանդ մեջ,- ասաց նրա ընկերը։
• Շնորհակալություն։

Այդպես էլ անցավ նրա ծնունդը, բայց ամեն անգամ նա մտածում էր թե դա ինչ վատ հիշողությունների ճանապարհ էր։

 

Թիկնեղ — Լայնաթիկունք

Պատանեկություն — Պատանիներ

Փառամոլ — Մոլի փառասեր

Օտարոտի — Օտար

Արտասվել — Լաց լինել

 

 

Սեպտեմբեր 14

Բաղաձայն. Բարակ, սողալով, տակին, դողալով, ճամփի։

Ձայնավոր. Ուղին, ոտի, ինչ, որ, ունի։